Onderzoek

Actiepunten

Zorghygiëne maakt al langer deel uit van kwaliteitsvolle zorg. Toch is het essentieel om te blijven inzetten op infectiepreventie. Om de woonzorgcentra daarbij te ondersteunen, ging het project ‘Infectiepreventie, gewoon doen’ begin februari 2022 van start.

Op dit platform bieden we je graag heel wat informatie, handige tips en actiepunten én zelfs een quickscan. Met deze test kan je als directielid, leidinggevende of medewerker van een woonzorgcentrum jouw resultaat en kijk op infectiepreventie vergelijken met je collega’s.

Begin 2022 ondervroegen we meer dan honderd woonzorgcentra over hoe zij omgaan met infectiepreventie in hun zorginstelling.

Leidinggevenden zijn een steunpilaar voor medewerkers, ook wanneer ze meer willen leren rond infectiepreventie.

Warme zorg combineren met infectiepreventie: iedereen vindt het ontzettend belangrijk, onafhankelijk van functies of leeftijden.

Medewerkers geven aan dat ze het momenteel haalbaar vinden om in te zetten op infectiepreventie.

Na een eerste blik op de resultaten van de bevraging én enkele rondetafelgesprekken, kunnen we alvast 12 concrete actiepunten destilleren.

1. Ga voor gedragsverandering via feedback

7. Ga voor een andere aanpak

8. Nabijheid materiaal

2. Zorg voor goed materiaalbeheer

9. Kwaliteit van het materiaal

3. Ga via dialoog voor warme zorg

10. Handschoenen

4. Durf te registreren én acties nemen

11. Hanteren incontinentiemateriaal

5. Hou rekening met doelgroepen

12. Infectiepreventie opnemen in het onthaalbeleid

6. Zet in op opleidingen

Medewerkers geven aan dat hun gedrag rond infectiepreventie op de werkvloer weinig gecontroleerd wordt. Daarnaast schatten ze hun eigen kennis over dit topic hoog in, maar geven ze aan dat ze niet altijd weten wat er van hen wordt verwacht. Bovendien stellen ze dat ze te weinig feedback krijgen...

Leidinggevenden en directieleden hebben dan weer de indruk dat er wel degelijk gecontroleerd wordt, maar geven eveneens aan dat ze weinig feedback geven aan de medewerkers.

Het is dus belangrijk om die feedbackcultuur een boost te geven om de gewenste, positieve gedragsverandering te bekomen.

© Cyriel Van Weynsberghe

Uit de vragenlijst komt naar voren dat leidinggevenden en directieleden ervan overtuigd zijn

dat medewerkers voldoende materiaal hebben om aan infectiepreventie te doen. De medewerkers zijn het daar niet helemaal mee eens. Vooral de zorgkundigen geven aan dat er materiaal te kort is.

Dit verschil in beleving komt grotendeels vanuit het materiaalbeheer: het materiaal is meestal wel op voorraad maar het geraakt onvoldoende efficiënt tot op de werkvloer. Dit kan relatief eenvoudig weggewerkt worden wanneer directies in overleg gaan met hun medewerkers. Momenteel werken we aan een ‘checklist materiaalbeheer’ die hier in de toekomst als leidraad voor kan dienen.

Alle medewerkers, leidinggevenden en directieleden geven aan dat het zeer belangrijk is om warme zorg te combineren met kwaliteitsvolle infectiepreventie. We zien hierbij geen verschil tussen de verschillende functies, generaties of opleidingsniveaus. Niemand wil dus een infectiepreventiebeleid dat ten koste gaat van de warme zorg voor bewoners.

Maar welke maatregelen botsen met de zorgethiek van medewerkers? Welke maatregelen nemen te veel van hun tijd in beslag? Welke handelingen laten ze wel eens varen omdat ze die tijd liever in hun bewoners investeren? Een goede dialoog tussen directieleden, leidinggevenden en medewerkers is cruciaal om misvattingen en frustraties weg te werken.

Er bestaat nog geen ingeburgerde, eenduidige of verplichte kwaliteitsindicator voor het opvolgen van infectiepreventie in de woonzorgcentra. Toch registreren jullie al heel wat zaken zoals het verbruik van handschoenen of alcoholgel, het aantal COVID-19-besmettingen, het antibioticagebruik, het aantal zorginfecties…

Wat registreren jullie al? Wordt dit centraal bijgehouden en koppelen jullie daar actiepunten aan? Volgen jullie een bepaalde evolutie op? Het is immers belangrijk om na de registratie ook de nodige actiepunten te nemen. Je CRA of je arbeidsarts kunnen je woonzorgcentrum hierin ondersteunen.

Interesse in een eenvoudige registratietool? Dan kan je zeker de laagdrempelige ‘checktool basis- en structuurvoorwaarden’ van het Agentschap Zorg en Gezondheid gebruiken.

Uit de resultaten van de vragenlijst valt op dat de beleving rond infectiepreventie bij onderhouds-medewerkers en bijvoorbeeld kine-, ergo-, of logomedewerkers en paramedici systematisch afwijkt van de rest van de medewerkers.

Onderhoudsmedewerkers evalueren de praktijk en kennis rond infectiepreventie steeds hoger in dan hun collega’s, terwijl de andere groep medewerkers dit systematisch lager inschat.

Belangrijk: hou als directie altijd rekening met de verschillende doelgroepen wanneer je bezig bent met communicatie, opleiding, feedback, campagnes… rond infectiepreventie.

Medewerkers zijn steeds meer op zoek naar opleidingen op maat: concreet en het liefst interactief.

Het e-learningplatform ‘ZWIeP’ van het Agentschap Zorg en Gezondheid heeft sterke modulaire opleidingen ter beschikking. Zeker het overwegen waard om deze als lesmateriaal te gebruiken. 

Leidinggevenden en directieleden hechten veel belang aan campagnes. Deze campagnedrang met de campagnes die op vandaag bestaan, is niet altijd waar medewerkers op zitten te wachten. Uit de bevraging blijkt dat dit hen niet motiveert én dat ze dit niet belangrijk inschatten. Daarbij gaat het zowel over nationale of lokale campagnes, als over fysieke of digitale acties. 

Er is dus nood aan een andere aanpak zodat campagnes hun doel niet missen. Wat werkt dan wel? Binnenkort bieden we je hier graag enkele concrete tips!

Materiaal dat dichtbij is, wordt het meest gebruikt. Alcoholgel en handschoenen binnen handbereik stimuleert om ze te gebruiken.

Als je merkt dat ze te veraf zijn, onderneem dan actie om ze dichterbij te brengen. Neem bijvoorbeeld daarom steeds een flacon alcoholgel en een doos handschoenen mee op de verzorgingskar, of nog beter: in de kamer van de bewoner.

Bedenk dat je het materiaal moet hebben, waar je het wil gebruiken. Zoek voor jezelf daarin een nieuwe routine en gewoonte.

Kwaliteitsvol materiaal is zeer belangrijk. Geef feedback over het materiaal aan de verantwoordelijke en/of je leidinggevende. Deel jouw ervaringen en geef aan waar je op botst en wat er beter kan. Suggesties voor een betere kwaliteit zijn altijd een meerwaarde. Enkel door jouw feedback verloopt het materiaal-beheer optimaal.

Hou er wel rekening mee dat kwaliteit vaak niet de enige parameter is om materiaal aan te kopen. De verantwoordelijke dient altijd verschillende factoren af te wegen. Niettemin is feedback vanop de werkvloer sowieso waardevol.

Het gebruik en vooral het correct gebruik van handschoenen is cruciaal om aan goede infectiepreventie te doen. Hou daarmee volgende gouden tips in gedachten:

Draag nooit 2 paar handschoenen over elkaar.

2 paar handschoenen over elkaar verhoogt de kans op scheuren.

Wissel van handschoenen van een vuile naar een propere zone bij de verzorging bij een bewoner.

Op die manier is er het minst infectiegevaar.

Ontsmet je handen na het gebruik van handschoenen. Het is heel moeilijk om handschoenen af te doen zonder kans om jezelf te besmetten. Ontsmetten erna beperkt dit tot het minimum.

Incontinentiemateriaal is een broeihaard voor virussen en bacteriën. Via incontinentiemateriaal worden dan ook heel wat infecties doorgegeven. Hoe we met bevuild incontinentiemateriaal omgaan is dus cruciaal. 

Het is echter niet makkelijk om bevuild materiaal direct in een vuilbak te deponeren aangezien een vuilbak vaak niet binnen handbereik is tijdens de verzorging van een bewoner. Toch is het niet te onderschatten hoe belangrijk dit is. We nodigen zorgmedewerkers uit om te bekijken hoe dat zo goed mogelijk kan op de werkvloer. Daarnaast uiten we dezelfde boodschap aan de beleidsmaker van het woonzorgcentrum. 

Infectiepreventie start met het stellen van infectieveilig gedrag. Dat is éénieders verantwoordelijkheid. Nieuwe en tijdelijke medewerkers en ook studenten zijn vaak de mensen met de minste ervaring.

Infectieveilig gedrag opnemen in de onthaalprocedure zet meteen de toon om voor een verankering van infectiepreventie in het woonzorgcentrum. Tijdens het onthaal coachen en ondersteunen op de werkvloer is een belangrijk startpunt. Benoem de op te volgen maatregelen en coach het gedrag van de nieuwe medewerkers. Benoem het waarom ervan en het effect ervan op de bewoner(s).

…handhygiëne de belangrijkste maatregel is om zorginfecties te voorkomen?

…er heel wat interessante tools bestaan rond infectiepreventie, zoals een modulaire e-learning op de website van het Agentschap Zorg en Gezondheid?

…er grote verschillen bestaan tussen de manier waarop directieleden, leidinggevenden en medewerkers kijken naar infectiepreventie?

Blijf op de hoogte

Deze pagina krijgt regelmatig een update met nieuwe inzichten en informatie. Wil je graag op de hoogte blijven? Laat zeker je e-mailadres achter!

een initiatief van

gefinancierd door

© 2022 - Vlozo, Agentschap Zorg en Gezondheid, Zorgnet-Icuro, VVSG en Liantis  Alle rechten voorbehouden