Moederschapsrust, geboorteverlof en pleegouderverlof

Je rechten als zelfstandige moeder

Moederschapsrust

Zelfstandige moeders hebben recht op maximum 12 weken moederschapsrust. Als je bevalt van een tweeling of meerling heb je recht op 13 weken rust. 

Ontvang je graag een moederschapsuitkering (via je ziekenfonds), dan moet je minstens 3 weken bevallingsrust nemen. Dat betekent dat je 3 weken niet mag werken. De eerste week gaat 7 dagen voor de vermoedelijke geboortedatum in. De resterende 2 weken lopen tot 2 weken na de geboorte van je kind. 

De overige 9 weken worden facultatieve moederschapsrust genoemd. Van je 9 weken mag je 2 weken opnemen voorafgaand aan je week verplichte voorbevallingsrust. De overige facultatieve moederschapsrust mag je vrij kiezen in periodes van zeven dagen, tot 36 weken na het einde van de verplichte nabevallingsrust.

De bijhorende moederschapsuitkering bedraagt 855,74 euro per week voor de eerste 4weken (of 427,87 euro indien je de moederschapsrust halftijds opneemt). Vanaf de vijfde week bedraagt de uitkering 701,92 euro per week (of 350,96 euro indien je de moederschapsrust halftijds opneemt). Let hierbij wel op: je kan enkel de facultatieve rust halftijds opnemen. 9 weken voltijdse rust stemmen in dat geval overeen met 18 weken halftijdse rust. Je kan beide formules ook combineren (bv. 7 weken voltijds en 4 weken halftijds).

Moederschapshulp

Wie recht heeft op een moederschapsuitkering heeft ook recht op 105 gratis dienstencheques. Die kan je inzetten voor huishoudelijke hulp via een erkende onderneming. Elke cheque is 9 euro waard, of één uur hulp in je huishouden. 

Bovendien hoef je zelf geen actie te ondernemen om de dienstencheques te ontvangen. De overheid laat aan je sociaal verzekeringsfonds weten dat je bevallen bent. Daarna kijkt je sociaal verzekeringsfonds na of je in aanmerking komt voor moederschapshulp en ontvang je de nodige info. 

Vrijstelling sociale bijdragen na bevalling

Heb je recht op een moederschapsuitkering? Dan hoef je voor het kwartaal na je bevalling geen sociale bijdrage te betalen én behoud je al je sociale rechten. Als klant bij Liantis sociaal verzekeringsfonds hoef je geen aanvraag in te dienen hiervoor, de vrijstelling wordt automatisch toegekend. 

Zelfstandige moeders met een Sociaal VAPZ genieten twee kwartalen van een premievrijstelling. 

Je rechten als zelfstandige vader of meeouder

Zelfstandige vaders of meeouders hebben sinds 1 mei 2019 recht op vaderschaps- of geboorteverlof. 

Je moet wel aan de volgende voorwaarden voldoen: 

1. Je sociale bijdragen voor de twee kwartalen voorafgaand aan het kwartaal van de geboorte, heb je betaald of zijn vrijgesteld (door RSVZ).
2. Je bent zelfstandige in hoofdberoep of meewerkende echtgeno(o)te in het maxistatuut. Zelfstandigen in bijberoep, student-zelfstandigen en zelfstandigen die de pensioenleeftijd hebben bereikt, komen onder bepaalde bijkomende voorwaarden ook in aanmerking.

Opgelet: er zijn nog bijkomende voorwaarden waar je rekening mee moet houden.

• De wettelijke afstamming moet vast staan. Ben je al gehuwd, dan is dit automatisch het geval. Ongehuwde partners moeten het kind erkennen. 
• De afstamming staat niet vast? Dan moet je als vader of meeouder inwonen bij een persoon met wie de afstamming wél vast staat en bij wie het kind zijn hoofdverblijfplaats heeft.
• Je maakt deel uit van een feitelijk samenwonende koppel, maar de afstamming staat  niet vast? Dan moet je op het moment van de geboorte minstens drie jaar samenwonen om recht te hebben op vaderschapsverlof of geboorteverlof.

Geboorteverlof opnemen: maximaal 20 dagen

Het vaderschaps- of geboorteverlof bedraagt maximaal 20 dagen. De uitkering die hieraan gekoppeld is, bedraagt 99,51 euro per verlofdag (49,76 euro per halve verlofdag) of 1.990,20 euro in totaal. 

Je hebt de vrijheid om je verlof in te delen zoals dat jou het beste uitkomt. Er zijn verschillende formules mogelijk:

• 20 volle dagen, al dan niet aansluitend op de geboorte
• 40 halve dagen
• afwisselend halve en volle dagen (1 volle dag = 2 halve dagen)

De verlofdagen moeten niet verplicht aaneengesloten opgenomen worden.

Lijkt 20 dagen verlof nemen je niet haalbaar? Je bent niet verplicht om de 20 dagen op te nemen. Als je niet meer dan 8 dagen verlof opneemt, kan je dit aanvullen met 15 gratis dienstencheques. Met 1 dienstencheque kan je 1 uur huishoudelijke hulp ‘kopen’ bij een erkende onderneming.

Er is één belangrijke voorwaarde voor de bovenstaande regelingen. Je bent verplicht om je verlof op te nemen binnen de vier maanden na de geboorte van je kind.

Hebben pleegouders ook recht op geboorteverlof? 

Sinds 1 januari 2019 kun je als zelfstandige ook pleegouderverlof opnemen als je minstens zes maanden een minderjarig pleegkind opneemt in je gezin. Het moet dus gaan om langdurige pleegzorg. 

Maximum zes weken verlof

Je kan als pleegouder elk maximaal zes weken pleegouderverlof opnemen. Het pleegouderverlof kan worden verlengd met twee weken, op te nemen door één pleegouder of te verdelen onder beide pleegouders. Ga je zorg dragen voor twee of meerdere (nieuwe) pleegkinderen tegelijk, of een pleegkind met een handicap? Dan heb je recht op meer pleegouderverlof. 

Het pleegouderverlof is flexibel: je kiest zelf het aantal weken dat je wil opnemen. Je ontvangt dan een wekelijkse brutovergoeding van 597,07 euro van je ziekenfonds, op voorwaarde dat je niet werkt. 

Aanvraag

Wil je als zelfstandige graag pleegouderverlof opnemen? Dan moet je tijdig een aanvraag doen bij je ziekenfonds.