Energiecrisis: op welke steunmaatregelen heb je recht als zelfstandige?

Door de stijging van de energieprijzen worden veel zelfstandigen, uit alle sectoren, geconfronteerd met financiële moeilijkheden. Intussen heeft de regering een resem steunmaatregelen bekendgemaakt. Hier vind je de steunmaatregelen waarop je aanspraak kan maken.

6 minuten leestijd Steunmaatregelen 15 november 2022

Overbruggingsrecht

Ben je gedwongen om je zelfstandige activiteit volledig te onderbreken of stop te zetten omdat je activiteit niet langer rendabel is omwille van de stijgende prijzen voor energie of brandstof (of voor grondstoffen als gevolg van de stijgende energieprijzen)? Je kan dan aanspraak maken op een uitkering overbruggingsrecht.

De voorwaarden

Het gaat om een uitkering binnen het klassiek overbruggingsrecht. Dit betekent dat de voorwaarden strenger zijn dan voor de uitkeringen tijdens de coronacrisis:

  • Je hebt je hoofdverblijfplaats in België.

  • Je was zelfstandige in hoofdberoep of meewerkende echtgenoot (maxistatuut) gedurende het kwartaal waarin je gedwongen onderbreking of stopzetting zich voordeed én minstens de drie daaraan voorafgaande kwartalen.
  • Je was tijdens diezelfde kwartalen sociale bijdragen verschuldigd.
  • Je hebt je kwartaalbijdrage (hoofdberoep of maxistatuut) betaald voor minstens vier van de zestien kwartalen van de referteperiode, nl. het kwartaal van de onderbreking/stopzetting en de 15 daaraan voorafgaande kwartalen (het gaat hier om effectief betaalde bijdragen, vrij- of gelijkgestelde kwartalen tellen niet mee).
  • Je hebt geen enkele beroepsactiviteit meer (een officiële stopzetting is niet vereist).
  • Je bent jonger dan 65 jaar 
  • Je kan geen aanspraak maken op een vervangingsinkomen (werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, pensioen …).

Je moet uitgebreid motiveren waarom de energiecrisis heeft geleid tot een onderbreking of stopzetting van je zelfstandige activiteit. Je motivering moet ook gestaafd worden met bewijsstukken. Toon aan dat je activiteit minder rendabel is door de stijging van de productiekosten of de beroepskosten als gevolg van de energiecrisis. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van de voorschotfacturen van gas- en/of elektriciteit van 2022 en/of 2023 (die aantonen dat de energiekosten significant zijn gestegen in vergelijking met 2021) en de resultatenrekening of andere documenten die aantonen dat de energiekosten daardoor een groot gedeelte uitmaken in het totaal van de productiekosten/beroepskosten.

De uitkering

Het bedrag van je uitkering hangt af van de periode van je onderbreking. Het betreft steeds een periode van opeenvolgende kalenderdagen (bedragen sinds augustus 2022):

  Zonder gezinslast Met gezinslast
Minder dan 7 dagen (0%) 0 euro 0 euro
7 tot en met 13 dagen (25%) 363,70 euro 454,49 euro
14 tot en met  20 dagen (50%) 727,41 euro 908,97 euro
21 tot en met 27 dagen (75%) 1.091,11 euro 1.363,46 euro
28 dagen of meer (100%) 1.454,81 euro 1.817,94 euro

Je kan maximaal 12 maanden lang deze uitkering genieten en je hebt recht op de hogere uitkering met gezinslast als je een persoon ten laste hebt voor de ziekteverzekering.

Duurt je onderbreking minstens een volledige kalendermaand? Dan behoud je in bepaalde gevallen ook automatisch je rechten op medische verzorging, gezinsbijslag en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Dit ‘behoud van rechten’ kan voor maximaal 4 kwartalen worden toegekend.

De aanvraag

Denk je dat je op basis van bovenstaande informatie in aanmerking komt, vraag dan je aanvraagformulieren via overbruggingsrecht@liantis.be op.

Betalingsfaciliteiten voor je sociale bijdragen

Een betalingsuitstel

Ben je als zelfstandige zwaar getroffen door de energiecrisis, dan kan je een uitstel van betaling aanvragen voor je voorlopige sociale bijdrage:

  • van het vierde kwartaal 2022
  • en van het eerste kwartaal 2023.

Een betalingsuitstel is enkel mogelijk als je de bijdrage nog niet betaald hebt.

Je kan voorlopig enkel een betalingsuitstel aanvragen voor de voorlopige bijdrage van het vierde kwartaal 2022. Je hebt hiervoor tot en met 14 december 2022 de tijd. De bijdrage van het vierde kwartaal 2022 moet dan uiterlijk op 15 december 2023 betaald worden. De aanvraag dien je in via My Liantis.

Eind januari zal je via My Liantis het betalingsuitstel kunnen aanvragen voor de voorlopige bijdrage van het eerste kwartaal van 2023.

Je dient in je aanvraag de impact van de energiecrisis op je zelfstandige activiteit aan te tonen, alsook de sterke toename van de voorschotfactuur voor energie in 2022 ten opzichte van deze van 2021.

Het betalingsuitstel zal geen enkele negatieve invloed hebben op je recht op uitkeringen of op je pensioenrechten. Voorwaarde daarvoor is wel dat je de sociale bijdrage binnen de verlengde termijn betaalt.

Opgelet!

Kies je voor dit betalingsuitstel? Dan kun je de betaalde VAPZ-premies voor het jaar 2022 niet fiscaal in mindering brengen als beroepskost. Heb je in 2022 VAPZ-premies betaald? Dan raden we je aan om de sociale bijdragen van 2022 in de mate van het mogelijke in 2022 te betalen. Het is in deze situatie  immers niet interessant om van het betalingsuitstel gebruik te maken. Je verliest het fiscaal voordeel van de betaalde VAPZ-premies en je moet de bijdrage van het vierde kwartaal van 2022 later toch betalen.

Vermindering van je sociale bijdragen

Je sociale bijdragen als zelfstandige voor het bijdragejaar 2022 worden definitief berekend op je netto belastbaar inkomen als zelfstandige van 2022. Ben je hoge voorlopige bijdragen verschuldigd (op basis van je werkelijke inkomsten van 3 jaar terug) en is je activiteit zwaar getroffen door de energiecrisis? Dan kan je je voorlopige bijdragen laten aanpassen aan de economische realiteit. Geef ons in dit geval je lager geraamd inkomen door. Reeds betaalde wettelijke voorlopige bijdragen mogen niet terugbetaald worden in afwachting van de definitieve herziening.

Let op: als je werkelijk inkomen voor het jaar 2022 je geraamd inkomen toch overschrijdt, dan zijn we verplicht om verhogingen aan te rekenen wegens onterechte vermindering.

Je kan de vermindering van je voorlopige bijdragen aanvragen in My Liantis.

Vrijstelling

Je kan voor je voorlopige bijdrage van het vierde kwartaal van 2022 een vereenvoudigde aanvraag tot vrijstelling indienen.

Vul hiervoor het specifieke formulier in en stuur het per e-mail door naar je persoonlijke klantenadviseur.

Na ontvangst van de betalingsuitnodiging van je voorlopige bijdrage van het eerste kwartaal van 2023 (eind januari), kan je ook voor deze voorlopige bijdrage een vereenvoudigde aanvraag tot vrijstelling indienen.

Let op! Als je voor het vierde kwartaal van 2022 of voor het eerste kwartaal 2023 een verminderde bijdrage verschuldigd bent (als student-zelfstandige, of met toepassing van artikel 37), of aangesloten bent als zelfstandige in bijberoep, dan kan je de vrijstelling voor die bijdrage van dat kwartaal niet aanvragen.

Een vrijgesteld kwartaal levert geen pensioenrechten op.

Let op: bekom je vrijstelling voor een of meer kwartaalbijdragen van 2022?  Dan kan je de eventuele VAPZ-premies die je in 2022 betaalde fiscaal niet in mindering brengen als kost. Hou hier rekening mee als je in 2022 VAPZ-premies betaalde.

Afbetalingsplan

Heb je moeilijkheden om je voorlopige bijdrage van het 4de kwartaal van 2022 te betalen, dan kan je een afbetalingsplan aanvragen bij je persoonlijke klantenadviseurOok hier: als de sociale bijdragen verschuldigd in 2022 niet volledig betaald zijn op 31 december 2022, dan kan je de VAPZ-premies die je in 2022 betaalde fiscaal niet in mindering brengen.

Regionale steun

Naast de federale maatregelen voorzien de gewesten ook specifieke steun om de energiefactuur van de zelfstandigen te verlagen. Neem voor meer informatie contact op met de bevoegde dienst van je regio:

  • Vlaams Gewest : Vlaio.be (tel. 0800 20 555).
  • Brussels Hoofdstedelijk Gewest : 1819.be (tel. 1819).
  • Waals Gewest : 1890.be (tel. 1890).