Grensoverschrijdende activiteit: einde overgangsmaatregel sociale bijdragen

Sociale zekerheid over Europese grenzen heen

In 2010 hervormde Europa de coördinatieregels voor sociale zekerheid. Deze regels bepalen in welk land een zelfstandige zijn sociale bijdrage betaalt wanneer hij in meerdere landen actief is. De regelgeving geldt in de Europese Unie, IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland.

De afschaffing van de zogenaamde dubbele onderwerping (bijdragebetaling in twee landen) was één van de wijzigingen. In België bestond deze dubbele onderwerping vóór 2010 voor personen die naast hun Belgische zelfstandige activiteit een buitenlandse job als werknemer hadden of die in Nederland directeur-grootaandeelhouder waren. Hun ‘hoofdberoep’ was buitenlands en ze betaalden in België sociale bijdragen in bijberoep.

De hervorming ging gepaard met een overgangsmaatregel. Hierdoor veranderde er in de praktijk weinig. Enkel zelfstandigen die sinds 1 mei 2010 naar een ander land verhuisden, of die voor het eerst internationaal actief werden, vielen al onder de nieuwe regelgeving.

Dubbele onderwerping: een overgangsmaatregel

Zelfstandigen die sinds de hervorming internationaal actief werden, betalen vandaag in één land sociale bijdragen. Maar wie voordien al internationaal actief was naast zijn job als werknemer of als directeur-grootaandeelhouder, bleef in België zelfstandige in bijberoep. Dit komt door een overgangsmaatregel.

Op 1 mei 2020 kwam een einde aan de overgangsmaatregel. Naargelang de persoonlijke situatie stopt de aansluiting bij het sociaal verzekeringsfonds of zullen ze in hoofdberoep bijdragen moeten betalen.

Nieuwe coördinatieregels sociale zekerheid

De nieuwe regels bepalen dat je, wanneer je naast je zelfstandige activiteit ook in loondienst werkt, sociale bijdragen als zelfstandige betaalt in het land waar je als werknemer verzekerd bent.

Is dat niet het geval, dan betaal je je sociale bijdragen in het land waar je woont, op voorwaarde dat je er een ‘substantieel deel’ van je zelfstandige beroepsactiviteiten uitoefent. Dit substantieel deel komt neer op minstens 25 %, gemeten aan de hand van:

• je omzet
• en/of arbeidstijd
• en/of het aantal verleende diensten
• en/of je inkomen

Kom je niet aan deze 25 % – en ligt het zwaartepunt van je activiteiten dus niet in het land waar je woont – dan betaal je sociale bijdragen in het land waar ‘het centrum van je belang’ ligt. Om dit land te bepalen, kijkt men naar:

• de vaste plaats van waaruit je als zelfstandige werkt;
• de gebruikelijke aard of duur van je beroepsactiviteiten;
• het aantal verleende diensten;
• de intenties zoals die uit de situatie blijken.

Einde overgangsmaatregel: voor wie veranderde wat?

Of de aansluiting moet stoppen dan wel omgeschakeld moet worden naar hoofdberoep, hangt af van de individuele situatie. Daarbij houdt de overheid rekening met de woonplaats, de buitenlandse activiteit en het belang van de Belgische en de buitenlandse activiteit.

Er zijn drie mogelijke situaties:

1. Zelfstandige in België en werknemer in het buitenland? Dan is de aansluiting bij een Belgisch sociaal verzekeringsfonds op 1 mei 2020 stopgezet.
2. Belgisch inwoner, een Belgische zelfstandige activiteit en directeur-grootaandeelhouder in Nederland? Dan werd hij op 1 mei 2020 waarschijnlijk zelfstandige in hoofdberoep, behalve wanneer hij aantoont minder dan 25% van zijn activiteiten in België uit te oefenen. In Nederland zijn er geen premies verschuldigd.
3. Nederlands inwoner, een Belgische zelfstandige activiteit en directeur-grootaandeelhouder in Nederland? Dan werd de aansluiting bij een Belgisch sociaal verzekeringsfonds waarschijnlijk op 1 mei 2020 stopgezet, behalve wanneer hij aantoont minder dan 25% van zijn activiteiten in Nederland uit te oefenen.

Is een van bovenstaande situaties van toepassing voor jou ? Je situatie moet dan voor onderzoek aan het RSVZ worden voorgelegd. Neem hiervoor contact op met jouw klantenadviseur.