Nieuwe test- en quarantaineregels: antwoorden op vragen van werkgevers

De nieuwe test- en quarantaineregels die sinds maandag 10 januari gelden, roepen bij heel wat werkgevers vragen op. Mag je nu bijvoorbeeld de vaccinatiegegevens van je medewerkers opvragen om te weten hoelang ze in quarantaine moeten na een hoogrisicocontact? En mag je een negatieve zelftest vragen? We beantwoorden enkele pertinente vragen over de nieuwe regelgeving.

5 minuten leestijd Welzijn op het werk 17 januari 2022

Nieuwe regels

Sinds maandag 10 januari gelden nieuwe regels voor testing en quarantaine in ons land. Wie bijvoorbeeld een hoogrisicocontact had – en recent een boosterprik kreeg – moet niet meer in quarantaine. Wie niet gevaccineerd is, moet na een hoogrisicocontact wel 7 dagen in quarantaine en moet tot en met dag 10 dagelijks een negatieve zelftest kunnen voorleggen. Die nieuwe regels roepen heel wat vragen op bij werkgevers.

Vraag 1: Hoe kan ik als werkgever weten hoe lang iemand in quarantaine moet?

Als werkgever ben je hiervoor afhankelijk van wat je medewerkers meedelen én wat vermeld staat op het quarantaine-getuigschrift. Je hebt het recht om dit quarantaine-getuigschrift op te vragen bij je medewerker zodat je de bezetting op de werkvloer optimaal kan regelen.

Vraag 2: Mag ik als werkgever nu wél de vaccinatiegegevens opvragen?

Je mag nog steeds niet expliciet vragen of je medewerkers volledig, gedeeltelijk of totaal niet gevaccineerd zijn. Het gevolg van het nieuwe test- en quarantainebeleid is natuurlijk dat je nu soms ongewild kan afleiden of medewerkers gedeeltelijk of niet gevaccineerd zijn uit het getuigschrift dat ze ontvangen en aan jou doorgeven. Het blijft wel zo dat je als werkgever geen positieve of negatieve gevolgen mag koppelen aan het feit of je medewerkers volledig, gedeeltelijk of totaal niet gevaccineerd zijn.

Vraag 3: Kan de arbeidsarts mij een update geven van de globale vaccinatiestatus van mijn werknemers (boostervaccinaties inclusief)?

Sinds het najaar van 2021 kunnen arbeidsartsen via de online tool van de Belgische overheid de geanonimiseerde vaccinatiegraadgegevens inkijken van de bedrijven waar ze aan de slag zijn. Dit kan alleen voor ondernemingen of vestigingen met minstens 50 werknemers. De tool houdt op dit ogenblik geen rekening met de boostervaccinatie of het tijdstip waarom medewerkers hun eerste twee basisvaccins kregen. De tool zou de komende weken wel bijgewerkt worden.

Vraag 4: Mag ik als werkgever een negatieve zelftest vragen van mijn medewerker?

In sommige gevallen is het zo dat de nieuwe regels stellen dat mensen de quarantaine mogen verlaten als ze een negatieve zelftest doen. Als werkgever mag je dit resultaat niet opvragen én kan je werknemers ook niet verplichten om een zelftest af te nemen voor ze de werkvloer betreden. In de Vlaamse residentiële ouderenzorg, met onder meer de woonzorgcentra, geldt hierop wel een uitzondering. Volgens de richtlijnen van het Agentschap Zorg en Gezondheid, moeten medewerkers die een hoogrisicocontact gehad hebben, op dag 1 en dag 3 na hun terugkeer een antigeentest ondergaan.

In de media verschenen de voorbije tijd berichten rond de zelftest en het feit dat je met de wisser het best eerst in de keel en vervolgens in beide neusgaten een staal neemt. Vanuit Liantis raden we werknemers aan om de zelfsneltest te gebruiken volgens de bijgeleverde bijsluiter en hier niet van af te wijken. Los van de manier van zelftesten blijft het ontzettend belangrijk om steeds te blijven voldoen aan alle preventiemaatregelen. Afstand houden, ventilatie, maskerdracht en het ‘wie ziek is blijft thuis’-principe vormen hierbij de basis. Dit geldt zéker bij terugkeer naar het werk na een hoogrisicocontact of isolatie.

Vraag 5: Kunnen mijn medewerkers nog steeds tijdelijke werkloosheid vragen als hun kind in quarantaine moet?

Die situatie is niet veranderd. Wanneer kinderen in quarantaine moeten, kan één van de twee ouders hiervoor tijdelijke werkloosheid opnemen. Als werkgever kan je deze vraag bovendien niet weigeren. Deze regels gelden voorlopig al zeker tot 31 maart 2022.”

Vraag 6: Kan ik het best FFP2-maskers aanbieden aan mijn werknemers?

De overheid raadt kwetsbare personen aan om een FFP2-masker (filtermasker) te dragen omdat ze zich zo beter kunnen beschermen tegen de omikron-variant. Medisch gezien beschermt een correct gedragen FFP2-filter zowel de drager als zijn omgeving beter en langer dan een gewoon masker. Dit komt omdat dit masker een zeer fijnmazige filter bevat dit heel fijne deeltjes kan tegenhouden (in beide richtingen).

Een groot nadeel is dat deze bijkomende bescherming volledig afhankelijk is van de correcte pasvorm. Het masker moet nauw aansluitend op het gezicht gedragen worden. Dit hangt af van de vorm van het gezicht en zeker de gezichtsbeharing want de werknemer moet steeds gladgeschoren zijn.

In de zorgsector

FFP2-maskers worden in de zorgsector al langer aangeraden. Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid heeft op 10 januari 2022 de ‘Kaderrichtlijn COVID-19 residentiële ouderenzorg voor alle woonzorgcentra, centra voor kortverblijf type 1, centra voor herstelverblijf, groepen van assistentiewoningen en serviceflatgebouwen in Vlaanderen’ aangepast. Alle interne en externe zorg- en dienstverleners, vrijwilligers... die in contact komen met de bewoners moeten nu verplicht een FFP2-mondneusmasker dragen.

Buiten de zorgsector

Heel wat werkgever stellen zich de vraag of het ook nuttig kan zijn om elke werknemer een FFP2-masker te laten dragen op het werk. Dit masker kan inderdaad een bijkomende rol spelen en extra bescherming bieden, bijvoorbeeld voor risicopatiënten, medewerkers die komen werken na een hoogrisicocontact… Toch ben je als werkgever niet verplicht om FFP2-maskers te voorzien voor je werknemers.

Vraag 7: Kan ik een werknemer ondanks de nieuwe regels toch verplichten om thuis te blijven na een hoogrisicocontact én een driedubbel vaccin?

Medewerkers die normaal op de werkvloer aanwezig zijn omdat ze geen telewerkbare functie hebben, mag je als werkgever eigenlijk niet zomaar verplichten om - zelfs doorbetaald - thuis te blijven. Al is het maar de vraag of medewerkers zich daartegen zouden verzetten, als je hen dat aanbiedt. Werkt je werknemer al van thuis uit, dan zou je kunnen vragen om tijdelijk geen gebruik te maken van de wekelijkse terugkomdag. Maar ook dat kan je als werkgever niet verplichten en blijft dus de vrije keuze van je medewerker.

Vraag 8: Kan mijn medewerker na een hoogrisicocontact en een driedubbel vaccin zélf toch kiezen om thuis te blijven?

Wanneer je werknemer niet van thuis uit werkt, is dit niet mogelijk. Merk je als werkgever dat je medewerker hier toch niet voor staat te springen, ga dan zeker in dialoog om samen tot de best mogelijke oplossing te komen.

Relevante artikels

Lees zeker ook ...