Nieuwe verplichting: basisveiligheidsopleiding in de bouwsector

De sociale partners in de bouwsector werkten in een cao van 12 mei 2022 een regeling uit over een verplichte basisveiligheidsopleiding voor het PC 124. In dit artikel bieden we je graag de antwoorden op enkele meest gestelde vragen hierover.

4 minuten leestijd Welzijn op het werk 10 juni 2022

Wat houdt deze nieuwe verplichting in?

Heel concreet: alle arbeiders moeten een basisveiligheidsopleiding volgen die minstens 8 uur duurt en onder controle van Constructiv staat.

De opleiding moet de arbeiders in de eerste plaats bewust maken van de risico’s op een bouwplaats. Het gaat daarbij zowel om de risico’s uit hun eigen activiteit, als deze uit andere bouwactiviteiten die in hun omgeving worden verricht. Ook basiskennis van de wettelijke preventieprincipes, de toepassing van aangepaste preventiemaatregelen en het veilig gedrag op een bouwplaats behoren tot deze opleiding.

Wie moet de opleiding volgen?

Alle arbeiders die op werven bouwwerken verrichten en onder PC 124 vallen, moeten een basisveiligheidsopleiding gevolgd hebben van minstens 8 uur.

Is een veiligheidscoördinator verplicht? Dan moeten alle arbeiders een basisopleiding VCA of een gelijkwaardige opleiding volgen in een erkend opleidingscentrum.

Is een veiligheidscoördinator niet verplicht? Dan kan een bevoegd persoon (zoals de preventieadviseur) de opleiding ook intern geven. Constructiv zal dit faciliteren door binnenkort een opleidingspakket aan te bieden. Uiteraard kan je ook in dit geval nog steeds een beroep doen op een opleidingscentrum.

Voorlopig geldt deze nieuwe verplichting enkel voor werknemers die onder PC 124 vallen. Het is echter de bedoeling om deze veiligheidsopleiding op korte termijn verplicht te maken voor iedereen die werken in onroerende staat uitvoert op de werven en dit ongeacht het statuut (zaakvoerders, zelfstandigen, bedienden, werknemers uit een ander PC…). Hiervoor is echter eerst een wijziging nodig van het KB Tijdelijke en Mobiele Bouwplaatsen.

Welke vrijstellingen gelden er?

Op de verplichting van het volgen van een basisveiligheidsopleiding zijn enkele vrijstellingen voorzien. De belangrijkste vrijstelling is deze die rekening houdt met de beroepservaring: werknemers met minstens 5 jaar ervaring in de bouwsector in de afgelopen 15 jaar zijn vrijgesteld. Het bewijs kan je leveren via legitimatiekaarten.

Daarnaast gelden er nog enkele vrijstellingen. Zo zijn medewerkers vrijgesteld als ze…

  • …al in het bezit zijn van een geldig VCA-certificaat (na te gaan via het Centraal Diplomaregister);
  • …een getuigschrift van Constructiv hebben waaruit blijkt dat de gevolgde basisveiligheidsopleiding voldoet aan de gestelde voorwaarden;
  • …al een door Constructiv gevalideerde veiligheidsopleiding voor de bouw hebben gevolgd. Ook Liantis biedt dit type opleidingen aan, eventueel aangevuld met een VCA-examen;
  • …voldoen aan de voorwaarden voor uitzendarbeid in de bouwsector (erkende beroepsopleiding of 16 uur veiligheidsopleiding of ervaring);
  • …een gelijkstelling kregen van Constructiv voor eerder gevolgde opleidingen.

Belangrijk: kleinere bouwbedrijven ontkomen hier niet aan. Elk bedrijf – ongeacht het aantal medewerkers – moet voldoen aan de nieuwe verplichting.

Wat met nieuwe medewerkers?

Nieuwe werknemers in de sector moeten de basisveiligheidsopleiding volgen binnen de maand die volgt op het begin van hun tewerkstelling op een bouwplaats. Start de nieuwe medewerker in juli of augustus, dan is de uiterste datum 30 september.

Vanaf wanneer geldt deze nieuwe verplichting?

Hoewel de cao dateert van 12 mei 2022, gelden de regels retroactief vanaf 1 april 2022. Om iedereen de nodige tijd te geven om in orde te zijn, is er een overgangsperiode van 6 maanden voorzien. Dit houdt in dat iedere arbeider die onder PC 124 voor het bouwbedrijf valt, vanaf 1 oktober 2022 de basisveiligheidsopleiding gevolgd moet hebben. Tenzij deze medewerker kan terugvallen op een vrijstelling (zie hierboven).

Wat als de deadline van 1 oktober niet haalbaar is?

Als het om objectieve en/of praktische organisatorische redenen niet mogelijk is om tegen 1 oktober de opleiding te volgen, kan je de termijn verlengen met maximaal 6 maanden.

Dit kan – als er geen syndicale afvaardiging is – eenvoudigweg door een melding te maken aan Constructiv.  Is er echter wel een syndicale afvaardiging, dan kan een verlenging enkel in overleg met de syndicale afvaardiging. Belangrijk: de opleiding moet toch gevolgd worden – ondanks het uitstel – vóór 31 maart 2023.

Kan ik een tussenkomst genieten van Constructiv?

Ja, ook voor deze opleidingen kan je een beroep doen op een tussenkomst. Dezelfde stelsels van bijvoorbeeld de weekdagopleidingen en de winteropleidingen (als de opleiding gevolgd wordt tussen 1 december en 31 maart) zijn ook op deze opleidingen van toepassing.