Sociaal statuut zelfstandigen: wat is er nieuw in 2023?

Een nieuw jaar, nieuwe regels - ook voor je sociale bescherming als zelfstandige. We zetten de voornaamste punten hier beknopt op een rijtje. Meer info over de verschillende onderwerpen vind je (binnenkort) elders op onze site terug.

3 minuten leestijd Sociaal statuut 16 januari 2023

Pensioen

Vanaf januari 2023 verhoogt het bedrag van het gewaarborgd minimumpensioen opnieuw. Dat is een gevolg van het regeerakkoord dat voorzag in een stapsgewijze verhoging van dat minimumpensioen, elk jaar vanaf 2021 tot en met 2024. De bedoeling was dat een zelfstandige na een volledige loopbaan minimaal 1.500 euro pensioen per maand zou hebben. Door de hoge indexatie zal dat bedrag uiteindelijk hoger zijn dan die 1.500 euro.
Parallel met de verhoging van het minimumpensioen wordt ook het inkomensplafond verhoogd waarop het pensioen wordt berekend. Zo neemt ook het pensioen toe van de zelfstandigen die door hun hoge bijdragen geen beroep doen op het minimumpensioen.

Goed nieuws ook voor de meewerkende echtgenoten geboren tussen januari 1956 en juni 1968 en die sinds 2005 bijdragen betalen in het maxi-statuut. Die kwamen niet aan voldoende loopbaanjaren om te genieten van het minimumpensioen. Daar wordt vanaf dit jaar een mouw aan gepast door een andere referteloopbaan te hanteren in de berekening van het pensioen.

Ziekte-uitkeringen

De regering wil meer mensen aan het werk en daarvoor wordt ook gekeken naar wie arbeidsongeschikt wordt. Vanaf 2023 zullen ook arbeidsongeschikte zelfstandigen, als dat medisch haalbaar is, sneller aangesproken worden om te zien of re-integratie mogelijk is. Een ‘terug-naar-werk-coördinator’ begeleidt waar mogelijk een traject dat met de adviserend arts van het ziekenfonds en met de huisarts wordt afgestemd. Er wordt ook een sanctie voorzien voor wie niet meewerkt aan dat traject; dan wordt de uitkering lichtjes verminderd.

Ondersteuning bij moeilijkheden

Een belangrijke wijziging is de hervorming van het klassieke overbruggingsrecht. Vanaf dit jaar wordt dat in belangrijke mate vereenvoudigd. Tot voor kort waren de toegangsvoorwaarden verschillend volgens de omstandigheden waarin je terechtkwam (faillissement, collectieve schuldenregeling, gedwongen stopzetting of economische moeilijkheden). Voortaan blijven er nog maar twee regelingen over: omstandigheden waar men niet aan kan doen (overmacht) en economische moeilijkheden. Om re-integratie te stimuleren, wordt het ook mogelijk om (in beperkte mate) een beroepsactiviteit of een vervangingsinkomen te cumuleren met het overbruggingsrecht.

Verlofregelingen

Fijn nieuws voor wie als zelfstandige een kindje verwelkomt in 2023: het vaderschaps- of geboorteverlof wordt verder uitgebreid. Zelfstandige vaders konden al 15 volle of 30 halve dagen vrij nemen en daarvoor een uitkering krijgen. Dat aantal dagen wordt nu opgetrokken naar 20 volle of 40 halve dagen.

Sociale bijdragen

De sociale bijdrage die vennootschappen moeten betalen, wordt vanaf dit jaar geïndexeerd en moet maar tegen het eind van elk jaar betaald worden. Voorheen was dat telkens tegen 30 juni, al werd die tijdens de coronacrisis enkele keren later geïnd.

Wie na een arbeidsongeschiktheid van minstens twee kwartalen hun activiteit herstart, kan voortaan beroep doen op de regeling van een ‘primostarter’ en zo bij lagere inkomsten ook lagere bijdragen betalen (minder dan de minimumbijdrage voor een zelfstandige in hoofdberoep). Op die manier wordt de stap om weer te gaan werken een stuk kleiner.

Wat valt er nog te verwachten?

De federale regering plant voor dit jaar nog enkele hervormingen. Als alles volgens plan verloopt, dan vallen er onder meer nog maatregelen te verwachten op het vlak van de (wettelijke en aanvullende) pensioenen en de belastingen.

Momenteel zijn er ook steunmaatregelen om de impact van de energiecrisis te milderen. Die lopen in principe eind maart af. De verwachting is dat deze maatregelen nog wel zullen verlengd worden, maar meer gericht zullen worden op bepaalde doelgroepen.

Vanuit Liantis volgen we die zaken voortdurend op en houden we je uiteraard verder op de hoogte via onze website.