Staking: 10 vragen en antwoorden voor werkgevers

1. Mogen mijn werknemers zonder mijn akkoord meedoen aan de algemene staking?

Ja dat mag, deelnemen aan een actiedag valt onder het stakingsrecht. Je kan je hier als werkgever niet tegen verzetten.

In bepaalde paritaire comités, onder andere in de non-profitsector, gelden maatregelen omtrent de verzekering van prestaties of diensten. Werknemers die volgens de sectorale bepalingen een ‘minimumdienstverlening’ moeten verstrekken, mogen niet staken en ontvangen hun normale loon voor de prestaties die ze leveren.

2. Van wanneer tot wanneer kunnen mijn werknemers staken? 

Elke vakbondsactie gaat gepaard met een stakingsaanzegging. In deze stakingsaanzegging staat duidelijk vermeld van wanneer tot wanneer de staking loopt. In de meeste gevallen start de aanzegging op de vooravond van de stakingsdag om 22 uur en loopt ze af op de stakingsdag zelf om 22 uur.

3. Hoe kan ik weten wie overgaat tot staking en wie niet?

In ondernemingen met een vakbondsafvaardiging regelt de syndicale delegatie de deelname van de werknemers. In sectorale bepalingen kunnen hier specifieke regels over opgenomen worden.

In ondernemingen zonder vakbondsafvaardiging moet de werknemer die wil staken zelf het initiatief nemen en zijn werkgever op de hoogte brengen. Zo kan je die werkdag als onbezoldigde stakingsdag registreren. Een voorafgaande verwittiging volstaat, maar je kan dit als werkgever niet opeisen.

4. Kan ik aan mijn werknemer een bewijs van effectieve deelname aan de staking vragen?

Neen. Een stakende medewerker hoeft zijn of haar deelname aan de betoging of de staking niet te bewijzen.

5. Kan ik mijn werknemers verplichten om de dag van de staking thuis te blijven?

Neen. Je kan in overleg met je medewerkers overeenkomen dat ze een dag verlof of inhaalrust nemen, maar de mensen voor wie de stakingsdag een normale werkdag is, kan je niet verplichten om thuis te blijven. Je hebt nu eenmaal de contractuele verplichting om je werknemers te laten werken. Laat je dit na en verplicht je jouw mensen toch om thuis te blijven, dan kunnen zij voor die dag hun loon opeisen.

6. Hebben de stakers recht op loon?

Wie op een stakingsdag gewoon komt werken, heeft uiteraard recht op zijn of haar loon. Stakers of betogers leveren echter geen prestaties, dus ben je ook niet verplicht om hen een loon uit te betalen. Indien de stakers lid zijn van een vakbond die de stakingsdag erkend heeft dan betaalt die vakbond hen een stakingsvergoeding.

7. Heeft een werkwillige werknemer recht op loon indien hij door onvoorziene omstandigheden op weg naar het werk niet of te laat aan de slag kan?

In principe heeft elke werknemer die niet op het werk raakt of te laat aankomt recht op gewaarborgd dagloon, indien aan de volgende voorwaarden is voldaan;

• De arbeidsgeschikte werknemer begeeft zich op normale wijze naar het werk.
• De oorzaak van het te laat komen of van de afwezigheid doet zich voor op de weg naar het werk (dus niet vóór het vertrek).
• De oorzaak van de vertraging of van de afwezigheid is te wijten aan een onvoorzienbare omstandigheid volledig onafhankelijk van de wil van de werknemer (bijvoorbeeld een onaangekondigde wegversperring).

Wie in dit geval aanspraak wil maken op een gewaarborgd loon, moeten aantonen dat zij alle redelijke inspanningen hebben geleverd om het werk tijdig te bereiken, maar dat zij ondanks deze inspanningen er toch niet konden raken.

8. En wat als mijn mensen door staking van het openbaar vervoer niet op het werk raken?

Werd een staking van het openbaar vervoer ruim aangekondigd in de media,  dan kan je werknemer geen aanspraak maken op zijn dagloon. De oorzaak van de afwezigheid was namelijk voorzienbaar, aangekondigd en bekend voor je werknemer zich naar zijn werk wou gegeven. In dit geval wordt de arbeidsovereenkomst geschorst wegens overmacht.

Bij een aangekondigde staking mag je je werknemers vragen om de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen om die dag wel degelijk op het werk te raken (privévervoermiddelen, carpooling ….).

9. Heeft mijn werknemer recht op loon indien hij het werk heeft aangevat, maar niet kan doorwerken omwille van de staking?

Werknemers die niet meestaken, maar die door de stakingsacties hun job niet normaal kunnen uitvoeren, moet je als werkgever in de mate van het mogelijke andere taken geven. Kan je als werkgever bewijzen dat dit niet mogelijk was, dan hoef je je werknemers geen loon te betalen voor de resterende periode waarin ze geen prestaties leverden.

10. Kan ik het werk van de stakers opvangen met uitzendkrachten of tijdelijke krachten?

Beroep doen op uitzendkrachten in geval van staking of lock-out is verboden. Dit verbod geldt ook voor uitzendkrachten die al vóór de staking bij jou aan de slag zijn. Tekorten opvangen met tijdelijke krachten via bijvoorbeeld een vervangingsovereenkomst is evenmin toegelaten.