Geldt de btw-plicht voor vrije beroepen ook al tijdens je stage?

Voor een aantal vrije beroepen geldt dat je na je studies verplicht stage moet lopen. Pas daarna mag je het beroep effectief uitoefenen. Denk aan advocaten, gerechtsdeurwaarders, notarissen en architecten. Maar ben je als stagiair dan ook meteen onderworpen aan de btw-plicht die op die vrije beroepen van toepassing is?

4 minuten leestijd Accountancy en boekhouding 07 september 2020

Geen vrijstelling meer van btw-plicht

Advocaten, gerechtsdeurwaarders en notarissen waren tot enkele jaren geleden niet btw-plichtig. Ondertussen zijn zij dat wel, al geldt voor bepaalde mandaten van een advocaat nog steeds een vrijstelling. Het gaat dan om diensten die nauw samenhangen met maatschappelijk werk, bijvoorbeeld wanneer een advocaat optreedt als schuldbemiddelaar, voorlopig bewindvoerder of als voogd. Als je dus naast je gewone activiteiten als advocaat nog zulke mandaten hebt, dan ben je gemengd btw-plichtig.

Criterium: werken in ondergeschikt verband

Betekent dit dat iemand die stage loopt in een vrij beroep ook meteen btw-plichtig is? Neen, niet helemaal. De btw-administratie bekijkt in welke mate een stagiair zijn beroepsbezigheid autonoom kan uitoefenen.

Zo besliste de administratie dat een stagiair-gerechtsdeurwaarder altijd in ondergeschikt verband werkt voor een stagemeester. Daardoor is hij niet onderworpen aan de btw-regeling (geen toepassing van artikel 4 WBTW).

Dezelfde regeling geldt voor een kandidaat-gerechtsdeurwaarder en een zelfstandig medewerker van een gerechtsdeurwaarder, voor een stagiair-notaris, een kandidaat-notaris en een zelfstandig medewerker van een notaris, en voor een stagiair-architect.

Vrijwillige toepassing van de btw-plicht

Hoewel de vermelde stagiairs in de regel dus niet onderworpen zijn aan de btw, kunnen zij er wel voor kiezen om de btw-regeling toch toe te passen. Zij kunnen dan al btw recupereren op bepaalde kosten of investeringen.

Een architect-stagiair is in principe niet btw-plichtig, tenzij hij tijdens zijn stage ook al eigen projecten als architect wil uitvoeren. In dat geval is hij zelfs verplicht om zijn btw-hoedanigheid meteen te activeren voor al zijn activiteiten, zelfs al gaat het maar om een klein verbouwingswerk.

Voor een stagiair-bedrijfsrevisor geldt een identieke regeling: hij is niet onderworpen aan de btw, maar kan ervoor kiezen. Als hij buiten zijn stage nog andere belastbare activiteiten uitoefent, wordt hij ook meteen voor het geheel van z’n activiteiten btw-plichtig. Enkel als een bedrijfsrevisor een opdracht uitvoert waarvoor hij in een ondergeschikt verband werkt, is hij niet btw-plichtig. Dat is bijvoorbeeld het geval als hij optreedt als vereffenaar van een vennootschap.

Ook een kandidaat-gerechtsdeurwaarder die vervangingsopdrachten doet, is btw-plichtig.

Buitenbeentje: advocaten

Een advocaat-stagiair kan er niet vrijwillig voor kiezen om de btw-regeling toe te passen. Volgens de btw-administratie werkt een advocaat-stagiair niet in ondergeschikt verband, maar treedt hij meteen op in de hoedanigheid van advocaat. Daardoor is de stagiair btw-plichtig.

De stagiair kan wel kiezen voor een bijzonder regime zonder periodieke btw-aangiften. Dat betekent dat hij geen btw-aangiften indient, maar zelf ook geen btw ontvangt. De btw op de prestaties van de stagiair wordt verlegd naar zijn opdrachtgever. Die neemt de btw op in zijn factuur aan de klant.

Wat met andere vrije beroepen?

Ook wie aan de slag wil als boekhouder-fiscalist, accountant-belastingconsulent, auto-expert of vastgoedmakelaar, moet na zijn studies eerst nog een stage lopen. Voor deze stagiairs is geen bijzondere btw-regeling voorzien. Neemt een stagiair het zelfstandigenstatuut aan, dan valt hij natuurlijk wel onder de gewone btw-plicht voor zelfstandigen. Hij kan zich dan beroepen op de vrijstellingsregeling als kleine onderneming, op voorwaarde dat zijn jaarinkomen onder de vooropgestelde drempel blijft.

Voor vrije beroepen zoals dierenarts, apotheker en landmeter is een stage tijdens de studie voorzien, waardoor er geen speciale btw-regeling nodig is. Ook voor kinesitherapeuten en verpleegkundigen is er een stage voorzien binnen de studieperiode. Die activiteiten zijn vrijgesteld van de btw. Voor tandartsen is er wel een stage van twaalf maanden voorzien na de studie, maar ook die activiteit is vrijgesteld van de btw (artikel 44 WBTW).

Self-billing

De stagiair die toch zijn btw-hoedanigheid moet activeren, kan gebruikmaken van het systeem van self-billing. De medecontractant (in dit geval de stagemeester) stelt dan in zijn naam en voor zijn rekening een factuur op voor de geleverde diensten.

In de praktijk moet er daarvoor eerst een schriftelijke overeenkomst tussen de twee partijen worden opgesteld. Pas dan kan de medecontractant de eerste factuur uitreiken. Voor elke factuur moet er een procedure van aanvaarding zijn, waarbij de dienstverrichter zijn goedkeuring geeft voor de factuur van de medecontractant. Ten slotte brengen beiden de btw-administratie op de hoogte van hun keuze voor het systeem van self-billing.