Arbeidsreglement - arbeidsvoorwaarden en verplichtingen

Het arbeidsreglement stelt de algemene arbeidsvoorwaarden vast zodat werkgever en werknemer hun rechten en plichten kennen. Liantis helpt je bij het opstellen of wijzigen van het arbeidsreglement van jouw onderneming.

Wat is een arbeidsreglement?

Een arbeidsreglement beschrijft de rechten en plichten van werkgever en werknemer. Het vermeldt werktijden en rustpauzes, regelingen rondom ziekte, vakantiebepalingen, de wijze van loonbetaling, opzegtermijnen …

Is een arbeidsreglement verplicht?

Als werkgever ben je verplicht een arbeidsreglement op te stellen zodra je je eerste medewerker in dienst neemt. Bij de indiensttreding van je eerste en volgende medewerkers bezorg je hen een exemplaar van dit arbeidsreglement.

Enkel wanneer je als werkgever louter dienstboden tewerkstelt of een familiebedrijf runt waarin je hoofdzakelijk je eigen kinderen aanstuurt, hoef je geen arbeidsreglement op te stellen. Verder zijn ook in de openbare sector defensie en de korpsen van de federale en lokale politie vrijgesteld van deze verplichting.

Voorbeeld

Wilfried werkt al tien jaar lang op zelfstandige basis als boekhouder. De zaken gaan goed en Wilfried denkt aan uitbreiden. Hij besluit een administratieve hulp aan te werven die hem helpt de papiermolen te beheersen. In samenwerking met zijn sociaal secretariaat stelt Wilfried een arbeidsreglement op waarin onder meer de arbeidstijden en looncriteria van zijn onderneming beschreven staan. Op de eerste werkdag bezorgt Wilfried zijn nieuwe collega een papieren exemplaar van dit arbeidsreglement.

Verplichte vermeldingen arbeidsreglement

Onderstaande zaken moet je verplicht opnemen in het arbeidsreglement:

  • je bedrijfsgegevens
  • arbeidstijden, pauzes, uurroosters, wettelijke feestdagen, jaarlijkse individuele en collectieve vakantie en de procedure rond vakantieaanvraag en -toekenning
  • looncriteria, wijze van loonbetaling en tijdstip van uitbetaling
  • opzegtermijnen en redenen voor direct ontslag
  • alle mogelijke sancties, geldboetes en strafbare tekortkomingen • rechten en plichten van het toezichthoudend personeel
  • contactgegevens van de ondernemingsraad, de eerstehulpverlener, de medische dienst bij een arbeidsongeval, het comité voor preventie en bescherming op het werk, de vakbondsafvaardiging, de interne en externe dienst PBW en de regionaal bevoegde inspectiediensten
  • aansluitingsnummer Rijksdienst voor de Sociale Zekerheid (RSZ), nummer paritair comité.
  • vermelding van eventuele collectieve arbeidsovereenkomsten en akkoorden rond de arbeidsvoorwaarden.
  • maatregelen tegen grensoverschrijdend gedrag zoals pesten, geweld en ongewenst seksueel gedrag.
  • preventief alcohol- en drugsbeleid (conform cao 100)
  • attest van regelmatige raadpleging van de medewerkers

Je moet elke medewerker een kopie van het arbeidsreglement bezorgen en dat bewijzen met een getekend ontvangstbewijs. Je regelt dat bewijs eenvoudig met een standaardbepaling in de arbeidsovereenkomst.

Bekendmaking arbeidsreglement

Bij het opstellen van een nieuw arbeidsreglement of het wijzigen van een bestaand arbeidsreglement moet je je medewerkers hierover informeren en ze gedurende vijftien dagen de mogelijkheid geven opmerkingen te plaatsen.

De conceptversie moet daartoe beschikbaar zijn op zichtbare en toegankelijke plekken zoals de refter, een vergaderzaal of een kopieerruimte. Leg er een opmerkingenregister bij, waarop je noteert op welke datum dit register geopend en gesloten wordt.

Is er op de vijftiende dag geen enkele opmerking genoteerd in het opmerkingenregister, dan treedt het arbeidsreglement in werking. Je stuurt het arbeidsreglement samen met het bericht aan het personeel en het opmerkingenregister naar de externe directie Toezicht op de Sociale Wetten bevoegd voor jouw regio. Dit doe je ten vroegste op de zestiende dag volgend op de dag van de aanplakking en bij voorkeur per aangetekend schrijven.

Zijn er wel opmerkingen, dan verwerk je die in een aangepaste versie waarna je opnieuw de raadplegingsprocedure volgt en medewerkers vijftien dagen de tijd geeft opmerkingen te plaatsen.

Wens je het ontwerp niet aan te passen, dan stuur je het opmerkingenregister naar de voor jouw regio bevoegde externe directie Toezicht op de Sociale Wetten. Een sociaal inspecteur zal de opmerkingen met je bespreken, verschillende oplossingen onderzoeken en een bemiddelingsdatum voorstellen.

Komt het tijdens deze bemiddeling tot een verzoening, dan hoef je enkel de gewenste rechtzettingen door te voeren. Komt het niet tot een verzoening, dan zal de inspecteur een proces-verbaal van niet-verzoening overmaken aan de voorzitter van je oaritair comité waar het geschil beslecht zal worden.

Wijziging arbeidsreglement

Voor het wijzigen van een arbeidsreglement doorloop je dezelfde procedure als hierboven beschreven. Je hoeft deze procedure niet te volgen indien het gaat om:

  • een tijdelijke wijziging van de arbeidstijden of rusttijden.
  • namen of contactgegevens
  • dagen ter vervanging van wettelijke feestdagen
  • duur van (collectieve) vakanties en regelingen rondom toekenning
  • opzegtermijnen
  • maatregelen rond psychosociale risico’s en preventief alcohol- en drugsbeleid

Arbeidsreglement voorbeeld

Liantis heeft een voorbeeldarbeidsreglement opgesteld dat aan alle wettelijke eisen voldoet en je belangen volledig behartigt. Onze juristen kunnen je bijstaan om dit document aan te passen op maat van jouw organisatie of om je huidige arbeidsreglement op punt te zetten.

Hulp nodig bij het opstellen van een arbeidsreglement? Doe een beroep op de juristen van Liantis sociaal secretariaat!

Contacteer ons