Collectieve Arbeidsovereenkomst of CAO

Wat is een cao?

Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. Een cao is een verzameling van afspraken over arbeidsvoorwaarden tussen werkgevers en werknemers over arbeidsvoorwaarden die geldt voor alle werknemers binnen een bepaald bedrijf of binnen een bepaalde bedrijfstak.

Afspraken in een cao gaan bijvoorbeeld over werktijden, beloning (de loonschalen), ontslagregelingen, vakantiedagen, betaling van overwerk, pensioenregelingen, scholing...

Cao-afspraken hebben meestal een minimumkarakter: als werkgever mag je wel méér doen voor je medewerkers dan in de cao staat, maar niet minder.

Drie soorten cao’s

Artikel 5 van de cao-wet geeft de volgende definitie:

Een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) is een akkoord dat gesloten wordt tussen

• één of meer werknemersorganisaties en
• één of meer werkgeversorganisaties of
• één of meer werkgevers

en waarbij

• individuele en collectieve betrekkingen tussen werkgevers en werknemers in ondernemingen of in een bedrijfstak worden vastgesteld en
• de rechten en verplichtingen van de contracterende partijen worden geregeld. België kent 3 soorten cao’s:

Intersectorale cao’s

Een intersectorale cao wordt gesloten in de Nationale Arbeidsraad en geldt in principe voor alle bedrijfstakken in heel het land. De Nationale Arbeidsraad adviseert ministers en parlement inzake sociale kwesties die werknemers en werkgevers raken.

Sectorale cao’s

Een sectorale cao is van toepassing op een specifieke bedrijfstak en wordt gesloten in een paritair comité. Een paritair comité is een orgaan dat is opgericht voor alle bedrijfstakken en wordt gevormd door werkgevers- en werknemersorganisaties. Paritaire comités groeperen bedrijven met gelijkaardige activiteiten.

Ondernemings-cao’s

Een ondernemings-cao of een bedrijfs-cao is van toepassing op alle werknemers van een specifiek bedrijf. Een dergelijke cao wordt gesloten tussen de werkgever en zijn werknemers. Dit gebeurt via de werknemersorganisatie en een of meer werkgevers of werkgeversorganisaties.

Wie kan een cao afsluiten?

Een cao wordt afgesloten door 1 of meer werkgevers, 1 of meer werkgeversorganisaties en 1 of meer werknemersorganisaties.

Om het wettelijk statuut van cao te krijgen, moet de overeenkomst worden neergelegd bij de Griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

Deze instantie kijkt na of de cao voldoet aan de wettelijke definities en of aan de geldigheidsvereisten is voldaan. Is alles in orde, dan registreert (een mandataris van) de directeur-generaal van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen de cao.

Hoe komt een cao tot stand?

Een nieuwe cao begint bij het inventariseren van de wensen van de medewerkers. De werknemersorganisatie geeft de belangrijkste onderwerpen door aan de werkgever waarna de onderhandelingen over de inhoud van de cao beginnen. Het doel is tot afspraken te komen waar alle partijen achter staan. De afspraken in een cao mogen nooit minder zijn dan wat wettelijk bepaald is. Vaak zijn afspraken in een cao dan ook gunstiger dan wat er in de wet staat.

Een cao komt dus tot stand door onderhandelingen tussen werkgevers of werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties.

Cao zoeken

Via My Liantis kan je de cao-info van jouw sector(en) bekijken. Je vindt hier ook andere juridische informatie specifiek voor jouw sector(en) terug. Denk aan functieclassificatie, woon-werkverkeer, eindejaarspremie, klein verlet ...