Hoe ga je om met grensoverschrijdend gedrag op het werk?

Als een van je medewerkers het slachtoffer wordt van grensoverschrijdend gedrag op het werk, dan schaadt dit zijn of haar lichamelijke en/of psychische gezondheid. Hoe kan je als werkgever gepast optreden tegen geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk?

Grensoverschrijdend gedrag

Wat is grensoverschrijdend gedrag?

Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk worden samen ook aangeduid als grensoverschrijdend gedrag. Het zijn specifieke vormen van psychosociale belasting die schadelijke gevolgen hebben voor de lichamelijke en/of psychische gezondheid van de betreffende medewerker.

Geweld op het werk

Onder geweld of agressie op het werk vallen alle situaties waarbij een medewerker psychisch of fysiek wordt bedreigd of aangevallen bij de uitvoering van het werk.

Voorbeeld

Tom raakt gefrustreerd wanneer zijn collega Sep er niet meteen in slaagt een opdracht juist uit te voeren. Hij gooit een boek in de richting van Sep. Dat geldt als een vorm van fysiek geweld.

Werknemers die ermee te maken krijgen, voelen zich bang, onzeker en onveilig. Ze kunnen slechter gaan functioneren of (tijdelijk) arbeidsongeschikt raken, met alle consequenties en bijkomende kosten van dien. Daarom zijn preventieve maatregelen belangrijk en moet je bij incidenten zorgen voor snelle opvang en nazorg.

Pesten op het werk: mobbing

Van pesten op de werkvloer is sprake wanneer een medewerker het doelwit van anderen is. De medewerker krijgt herhaaldelijk en gedurende langere tijd te maken met onrechtmatige gedragingen. Dit drukt hem in een mindere positie en zorgt ervoor dat hij moeite heeft om zichzelf te verdedigen.

Voorbeeld

Tim gaat aan de slag in een advocatenkantoor, maar zijn collega’s zijn niet opgetogen met zijn komst. Dat uit zich in pestgedrag. Ze nodigen hem niet uit op vergaderingen, geven hem zinloze opdrachten en verbieden anderen om met hem te praten.

Denk aan intimidatie, verbaal of fysiek aangevallen worden, sociaal geïsoleerd worden of vernederende taken moeten verrichten. Dit leidt tot aantasting van zijn persoonlijkheid, waardigheid en zijn fysieke of psychische integriteit.

Seksuele intimidatie: ongewenst seksueel gedrag op het werk

Ongewenst seksueel gedrag op het werk betreft elke vorm van ongewenst (verbaal, non-verbaal of lichamelijk) gedrag met seksuele connotatie. Het gedrag heeft als doel of gevolg dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast en het creëert een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving.

Voorbeeld

Helena’s manager stelt intieme vragen over haar privéleven. Wanneer ze weigert daarop te antwoorden, evolueert het ongewenst seksueel gedrag naar het maken van seksueel getinte gebaren en aanrakingen.

Welke stappen kan ik ondernemen tegen grensoverschrijdend gedrag op het werk?

Als werkgever moet je er alles aan doen om geweld, pesten en ongewenst seksueel gedrag op de werkvloer te voorkomen. Dat kan door een beleid uit te stippelen waarin zowel passende preventiemaatregelen voorkomen als maatregelen om grensoverschrijdend gedrag aan te pakken als het zich voordoet. Je kan je hierbij laten ondersteunen door de externe preventiedienst van Liantis.

De medewerker die te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag, moet weten dat de volgende stappen (in overleg) mogelijk zijn:

  1. Melding maken en/of informatie inwinnen bij de vertrouwenspersoon, de bevoegde preventieadviseur of de arbeidsarts (als er een negatieve invloed op zijn gezondheidstoestand is).
  2. Een informele klachtenprocedure. Hierbij kan hij samen met de vertrouwenspersoon en/of bevoegde preventieadviseur op informele wijze tot een oplossing komen. Bijvoorbeeld via een interventie bij de hiërarchische lijn of via een bemiddelingspoging met de aangeklaagde.
  3. Een interne formele procedure. Hij kan een formele klacht indienen bij de bevoegde preventieadviseur (eventueel via de vertrouwenspersoon).
  4. Een externe gerechtelijke procedure. Hij kan zijn klacht neerleggen bij de inspectiediensten van toezicht op het welzijn op het werk, bij de arbeidsrechtbank of - voor criminele feiten - bij de strafrechtbank. De arbeidsrechtbank en de inspectie beslissen veelal dat je eerst een beroep moet doen op de interne procedures.

Wat als iemand buiten het bedrijf het slachtoffer pest?

Als werkgever dien je al het mogelijke te doen om je werknemers te beschermen tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk door derde partijen. Je dient een risicoanalyse uit te voeren naar de vormen van psychosociale belasting die derden kunnen veroorzaken en je moet alle incidenten die je medewerkers (of gelijkgestelden) aanhalen, opnemen in het feitenregister. Op basis daarvan tref je de nodige (preventie)maatregelen. Bijvoorbeeld door geen contracten meer af te sluiten met een dienstverlener die zich schuldig maakt aan pesterijen of ongewenste intimiteiten. Het kan ook nodig zijn individuele preventiemaatregelen te treffen tegen werknemers van een derde onderneming. In dat geval contacteer je de andere betrokken werkgever opdat deze de nodige maatregelen kan nemen.

Voorbeeld

Medewerkers van een vaste leverancier maken bij het bespreken van de leveringen steevast seksueel getinte opmerkingen tegen een van je vrouwelijke medewerksters. Je contacteert de betrokken dienstverlener en vraagt hem om de nodige individuele maatregelen te nemen. Blijven medewerkers van de leverancier zich schuldig maken aan het ongewenste gedrag, dan kan je beslissen om niet langer contracten af te sluiten met de betrokken partij.

De preventieadviseur psychosociale aspecten kan je helpen bij het uitstippelen van je beleid, onder meer bij de risicoanalyse rond grensoverschrijdend gedrag veroorzaakt door het werk.

  • Hij is je adviseur voor alle vragen betreffende deze problematiek.
  • Hij komt tussen - zoals in de wet voorzien - in de interne informele en formele klachtenprocedure.
  • Hij is ter beschikking indien je opleiding wenst rond deze problematiek.

Grensoverschrijdend gedrag en conflicten op het werk komen vaker voor dan je denkt. Ontdek wat Liantis voor jouw organisatie kan betekenen!

Lees meer