Bijzondere situaties: veilig werken in uitzonderlijke omstandigheden

Werken op hoogte, langs de kant van een autoweg of op tijdelijke bouwplaatsen… niet elke werksituatie is even gebruikelijk. Als je medewerkers aan de slag gaan in bijzondere werksituaties, kan je als werkgever maatregelen nemen die de risico’s beperken. Wat kan je in welke situatie doen?

Wat zijn bijzondere werksituaties?

Bijzondere werksituaties staan voor arbeidssituaties die niet te definiëren zijn als ‘de gebruikelijke arbeidssituaties op een doorsnee werkvloer’. Aan sommige werksituaties zijn immers behoorlijk wat risico’s verbonden, waardoor extra aandacht voor de veiligheid van de werknemers noodzakelijk is. Denk bijvoorbeeld aan onderhoudstechnici van windmolens of dakdekkers: zij worden elke dag wel geconfronteerd met het riscio van te vallen. Ook werken op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen vergen bijzondere aandacht voor de veiligheid van de werknemers. In dit soort gevallen zijn dan ook specifieke preventiemaatregelen aangewezen.

Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen

Zoals de naam al doet vermoeden, is een tijdelijke of mobiele bouwplaats elke werf waar civieltechnische werken of bouwwerken worden uitgevoerd. Alle betrokken partijen – gaande van de opdrachtgever tot de bouwdirectie, de aannemers of de architect, om er maar een paar te noemen – hebben bepaalde verplichtingen, zowel tijdens de ontwerpfase van de werken als tijdens de uitvoering. De concrete voorschriften voor elke betrokkene vind je hier .

Werken met derden

Ook werken met derden valt onder de categorie bijzondere werksituaties. Het gaat meer bepaald om werkzaamheden in je bedrijf (of binnen je gebouwen) waarbij werknemers betrokken zijn van externe werkgevers of zelfstandigen. Dit soort werk noemen we ook wel contractorarbeid of werken met onderaannemers.

De bedoeling van de bestaande reglementering is ervoor zorgen dat deze ‘onderaannemers’ een vergelijkbare bescherming genieten als je eigen werknemers. Komen er mensen van een externe firma in jouw onderneming werken, dan zorg je ervoor dat zij ook alle veiligheidsmaatregelen in jouw bedrijf kennen en toepassen. Je maakt hierover best duidelijke afspraken met al je onderaannemers.

Verplichtingen van de werkgever/opdrachtgever

Geef informatie over de risico’s, preventie- en veiligheidsmaatregelen die in jouw bedrijf gelden. Leg ‘derden’ ook uit wat zij moeten doen in noodsituaties: breng hen bijvoorbeeld op de hoogte van de evacuatiewegen en verzamelpunten. Toon waar de brandblusapparaten zich bevinden en preciseer wie ze moeten waarschuwen zich een ongeval voordoet.

Zorg ervoor dat de ‘derden’ de veiligheidsmaatregelen in jouw bedrijf ook naleven. Spreek hen aan indien dit niet het geval is.

Verplichtingen aannemers

Als jouw werknemers opdrachten uitvoeren in een ander bedrijf, zorg je er als werkgever natuurlijk voor dat ze op de hoogte zijn van de veiligheidsmaatregelen die daar gelden. Anderzijds informeer je de opdrachtgever ook over de risico’s van het werk dat je werknemers zullen uitvoeren. De opdrachtgever moet daarmee rekening houden en eventueel de geschikte maatregelen voorzien (bijvoorbeeld door zones af te bakenen als ontoegankelijk, als er werken worden uitgevoerd).

Rol IDPBW

Net zoals alle veiligheidskwesties coördineert de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk de procedures inzake werken met derden. Opdat de preventieadviseur zijn opdrachten doeltreffend zou kunnen vervullen, zorgt de werkgever ervoor dat die op de hoogte is van alle activiteiten die externe partijen verrichten.

Praktische aspecten

Een belangrijke voorwaarde voor een veilige samenwerking is het vastleggen van duidelijke afspraken. Leg die zo snel mogelijk vast in een procedure en laat ze ondertekenen door beide partijen.

Licht in deze procedure de algemene voorschriften toe waarvan je verwacht dat derden ze respecteren (zoals de bepalingen van de Codex over Welzijn op het Werk,…) en diegene die eigen zijn aan de onderneming (werkorganisatie, veiligheidsmaatregelen,…).

Werken op hoogte

Werken op hoogte is gevaarlijk. Vermijd het als het niet nodig is. Om ramen te wassen bestaan er bijvoorbeeld heel wat alternatieve hulpmiddelen die het voor de werknemers mogelijk maken om vanop de begane grond toch hun opdracht op hoogte te kunnen uitvoeren.

Wanneer je toch op hoogte moet werken, zorg er dan voor dat dit veilig kan verlopen. Doe altijd eerst een risicoanalyse, ook van factoren als bijvoorbeeld de weersomstandigheden, en bepaal op basis daarvan welke preventiemaatregelen je zal treffen om het werken op hoogte zo veilig mogelijk te laten verlopen.

Langdurig werken op een ladder is nooit veilig. Moeten je werknemers langdurig werken op hoogte, bijvoorbeeld om een dakgoot te herstellen, zorg er dan voor dat er een hoogtewerker of een veilige stelling ter beschikking is. Als je persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking stelt, zoals een valharnas, zorg er dan voor dat die individueel aangepast zijn aan je werknemers. Het ‘one size fits all’-principe geldt nooit voor PBM’s.

Informeer je werknemers ook over de gevaren van werken op hoogte en de veiligheidsmaatregelen die ze in acht moeten nemen wanneer ze in die bijzondere situatie werken. Leg hen uit hoe ze de collectieve én persoonlijke beschermingsmiddelen moeten gebruiken. Bespreek met hen wat ze moeten doen mocht er zich toch een ongeval of incident voordoen.

Wat kan Liantis voor je doen?

Liantis beschikt over de nodige expertise om de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming van de werkgevers en/of opdrachtgevers ondersteuning te bieden bij de vereiste risicoanalyse en de te treffen maatregelen. 

Daarnaast kun je bij Liantis terecht voor diverse opleidingen betreffende de verschillende bijzondere arbeidsomstandigheden (gaande van veilig werken op grote hoogte tot veilig werken langs de openbare weg). Ook tijdens het gezondheidstoezicht houden we rekening met de bijzondere werksituaties waarin je medewerkers werken.

Opleiding Veilig werken op hoogte

Werkzaamheden op hoogte komen zeer vaak voor. Helaas gebeuren nog regelmatig ongevallen bij dit soort werkzaamheden en die hebben vaak zware gevolgen. Deze opleiding geeft je meer inzicht in de mogelijke risico’s en de optimale manieren om ze weg te nemen of te beperken.

Lees meer

Een ongeluk schuilt in een klein hoekje. Ontdek hoe Liantis jou kan helpen om veilig te werken!

Lees meer