Buiten werken: veilig en gezond werken bij koud of warm weer

Buitenwerkers krijgen te maken met de meest diverse weersomstandigheden. Gaande van regen, hagel of sneeuw over wind en luchtvochtigheid tot extreme koude en loden hitte. Hoe moet je als werkgever je medewerkers hiertegen beschermen?

Effecten van extreme warmte

Werken in extreme warmte kan leiden tot ongemakken zoals hoofdpijn, misselijkheid, overmatig zweten en huiduitslag. Buitenwerkers die langdurig stilstaan in de volle zon, lopen ook een groter risico op een hittecollaps. Ze vallen flauw door onvoldoende doorbloeding van de hersenen. Toch zijn dit niet de enige hitterisico’s. Zo lopen buitenwerkers ook het risico op:

  • Hittekrampen: deze krampen ontstaan vermoedelijk door zouttekort.
  • Hitte-uitputting: wanneer de bloedsomloop in de problemen komt door te hoge lichaamstemperatuur.
  • Hitteberoerte of hitteslag: een zeer ernstig gevolg van een plotse stijging van de lichaamstemperatuur.

Naast deze effecten van hitte zijn er ook nog enkele risico’s die specifiek met de zon te maken hebben. Denk maar aan een zonnebrand en zonneslag. De ultraviolette straling (uv-stralen) van de zon kan je huid bij langdurig buitenwerk verbranden. Een zonneslag ontstaat door zonnestraling op hoofd en nek. Het resulteert in hoofdpijn, roodheid, duizeligheid, misselijkheid, braken en dorst.

Welke maatregelen kan ik als werkgever nemen bij warm weer?

Als werkgever moet je je buitenwerkers op verschillende manieren beschermen. Dat kan door in te grijpen in de planning en door technische maatregelen te nemen.

Planning en organisatie

Als werkgever moet je technische en organisatorische maatregelen nemen wanneer de actiewaarden voor warmte kunnen overschreden worden. Zo kan je ingrijpen:

  • Voorzie aangepaste kledij (bijvoorbeeld een korte werkbroek, een pet of lichte katoenen T-shirts).
  • Voorzie in frisse dranken en voldoende pauzes.
  • Vermijd de hitte en rechtstreekse zon, bijvoorbeeld door dankzij een goede planning voorbereidend werk in de schaduw uit te voeren.
  • Voorzie zonnecrème om je medewerkers te beschermen tegen de zon.
  • Stel een ‘zomerprotocol’ op om je voor te bereiden op de hitte.

Technische maatregelen en collectieve bescherming

  • Scherm directe zonnestraling af door schermen of zeilen.
  • Voorzie werfvoertuigen van voldoende ventilatie of airco en reflecterende ramen.
  • Voorzie in hulpmiddelen om het werk lichter te maken, bijvoorbeeld karretjes, tilhulpen...

Tot slot is het belangrijk bij hitte extra aandacht te hebben voor kwetsbare personen: personen met een slechte fysieke conditie, met chronische ademhalingsaandoeningen, met hartproblemen, met diabetes, die medicatie nemen, oudere werknemers…

Vanaf wanneer moet ik deze maatregelen toepassen?

Het moment waarop je als werkgever beschermingsmaatregelen neemt hangt af van het soort werk en van de overschrijding van de drempelwaarde van de WBGT-index (Wet Bulb Globe Temperature). Deze index geeft een drempelwaarde weer per type werk (van zeer licht tot zeer zwaar werk).

De temperatuurindex houdt niet enkel rekening met de droge luchttemperatuur die je kan aflezen van een kwikthermometer, maar ook met de natte tempartuur. De preventieadviseur kan inschatten welke kwalificatie bij welk soort werk hoort.

Effecten van extreme koude

Wanneer je medewerkers langdurig in de kou werken, kunnen zij last krijgen van symptomen als:

  • Ongemak, kippenvel, rillingen, beven, klappertanden
  • Winterhanden en wintervoeten
  • Pijnlijke gewaarwordingen in de blootgestelde lichaamsdelen, handen, voeten, gelaat, neus en oren
  • Bevriezing en vrieswonden
  • Onderkoeling
  • Syndroom van Raynaud: pijnlijke witte vingers door vernauwing van de bloedvaatjes
  • Aandoeningen van spieren en gewrichten op lange termijn

Welke maatregelen kan ik als werkgever nemen bij koud weer

Als werkgever moet je technische en organisatorische maatregelen nemen wanneer de actiewaarden voor koude kunnen overschreden worden.

Planning en organisatie

Bij koude moet je als werkgever voorzien in een reeks van alternatieve oplossingen die het werk ‘herplannen’:

  • Buitenwerk waar mogelijk in minder koude periodes plannen.
  • Voorbereidend werk zo veel mogelijk in een verwarmd lokaal of atelier uitvoeren.
  • Voldoende verwarmde sociale voorzieningen en regelmatige pauzes in verwarmde lokalen voorzien.
  • Bij een buitentemperatuur van minder dan 5 °C is het verboden werknemers tewerk te stellen aan toonbanken of winkelbanken die zich buiten en in de onmiddellijke nabijheid van de winkel bevinden.
  • Stel een ‘winterprotocol’ op zodat je voorbereid bent op de komende koude Daarnaast kunnen een aantal hulpmiddelen soelaas brengen:
  • Stel gratis warme dranken (soep, thee, koffie, chocolademelk…) ter beschikking.
  • Stel voldoende hulpmiddelen beschikbaar om zware inspanningen te voorkomen.
  • Zorg voor aangepaste kledij zoals dikke kousen, handschoenen, muts…

Technische maatregelen

Net als bij warm weer moet je ook een reeks technische maatregelen nemen:

  • Beperk de blootstelling aan wind en tocht door schermen of zeilen te voorzien.
  • Voorzie werfvoertuigen van een cabine met deuren en een goede verwarming.
  • Zorg ervoor dat buitenwerkers hun werktuigen gemakkelijk met handschoenen kunnen hanteren.
  • Plaats tussen 1 november en 31 maart een voldoende aantal verwarmingsinrichtingen (bij voorkeur elektrisch) in de open werklokalen en arbeidsplaatsen in open lucht. Eens het kwik daalt onder de 5 °C (maar het mag ook al eerder) moet je deze verwarmingsinrichtingen in werking stellen (bij winkelbanken bij minder dan 10 °C).
  • Zorg bij slechte weersomstandigheden voor voldoende verlichting.

Sanitaire voorzieningen

Buitenwerkers hebben ook nood aan aangepaste sanitaire voorzieningen. De sanitaire voorzieningen moeten bestand zijn tegen klimatologische invloeden. Bovendien moeten ze voldoende verwarmd zijn.

Geef tot slot extra aandacht aan kwetsbare medewerkers: personen met een slechte fysieke conditie, chronische ademhalingsaandoeningen, hartproblemen, diabetes, oudere werknemers, enzovoort.

Vanaf wanneer moet ik deze maatregelen toepassen?

Voor koud weer gelden wettelijke actietemperaturen in functie van de zwaarte van het werk. De preventieadviseur kan inschatten welke kwalificatie bij welk soort werk hoort.

Een ongeluk schuilt in een klein hoekje. Ontdek hoe Liantis jou kan helpen om veilig te werken!

Lees meer