Tools & resources
Start vandaag nog als zelfstandige via het online ondernemingsloket van Liantis
Heb je er altijd al van gedroomd je eigen zaak te starten? Ontdek onze gratis startersreeks.
Sluit je vandaag nog aan bij het Sociaal Verzekeringsfonds
Sluit je vandaag nog aan bij het sociaal Verzekeringsfonds
Ready, set, go!
Zoek snel de NACE-cijfercode op van de activiteiten die je als ondernemer uitoefent.
Nooit meer een belangrijke deadline missen? Behoud een klare kijk op je hr en administratie met de Liantis kmo-kalender.
Een podcast van Liantis voor accountants
Meest gezocht
Iedereen kan ziek worden of een ongeval hebben. Voor een zelfstandige heeft dit een andere impact dan voor een loontrekkende. Gelukkig kan je op de nodige sociale bescherming rekenen. Hieronder geven we je een overzicht van wat je moet doen en waarop je recht hebt in geval van arbeidsongeschiktheid.
Als je ziek bent of een ongeval hebt gehad waardoor je jouw beroep niet kan uitoefenen, ben je arbeidsongeschikt. Het kan zowel over lichamelijke letsels gaan als over psychische letsels, zoals een burnout of een depressie.
Als zelfstandige of als meewerkende echtgenoot kan je aanspraak maken op een ziekte-uitkering, die uitbetaald wordt door je ziekenfonds.
Om een uitkering te kunnen ontvangen, moet je ziekenfonds je arbeidsongeschiktheid erkennen. Daarnaast moet je ook ‘in regel zijn’ met je sociale bijdragen van bepaalde kwartalen.
Zelfstandigen in hoofdberoep die verminderde bijdragen betalen in het kader van de zogenaamde ‘gelijkstelling met een bijberoep’, kunnen geen aanspraak maken op uitkeringen.
Om je arbeidsongeschiktheid te laten erkennen, moet je een aangifte indienen bij je ziekenfonds. Gebruik hiervoor steeds het standaardformulier ‘Getuigschrift van arbeidsongeschiktheid’, dat je op de website van je ziekenfonds kan downloaden. Dit getuigschrift moet ingevuld worden door jou én door je behandelende arts.
Als zelfstandige heb je recht op een uitkering vanaf de eerste dag van je arbeidsongeschiktheid, op voorwaarde dat je minstens 8 dagen arbeidsongeschikt bent. Je arbeidsongeschiktheid begint te lopen vanaf de datum die je behandelend arts op het getuigschrift vermeldt. Laat het getuigschrift wel tijdig invullen door je arts, want je arbeidsongeschiktheid kan ten vroegste aanvangen 14 dagen voor je arts het getuigschrift invult (tenzij het gaat om een geval van overmacht).
Je moet het getuigschrift binnen de 7 dagen na de start van je arbeidsongeschiktheid ingevuld en ondertekend aan je ziekenfonds bezorgen. Een laattijdige aangifte kan ertoe leiden dat je een deel van je uitkering verliest. De datum van de aangifte wordt geverifieerd aan de hand van de poststempel, of de datum waarop je de aangifte hebt ingediend in het kantoor van je ziekenfonds. Deponeer je aangifte niet in de brievenbus van je ziekenfonds! Dit laat immers niet toe om de exacte datum van de aangifte vast te stellen.
Tip: als je de arbeidsongeschiktheid met terugwerkende kracht aanvraagt, is het misschien niet meer mogelijk om het getuigschrift binnen de zeven dagen aan je ziekenfonds te bezorgen. Wacht daarom niet te lang en bezorg het getuigschrift zo snel mogelijk aan je ziekenfonds!
Je ziekenfonds kan maar een uitkering toekennen als je sociale bijdragen van het tweede en derde kwartaal voorafgaand aan de start van je arbeidsongeschiktheid ‘in regel’ zijn. Dit betekent ofwel dat de betrokken bijdragen betaald zijn (inclusief eventuele verhogingen wegens laattijdige betaling), ofwel dat je de betrokken bijdragen niet verschuldigd bent en een ‘gelijkstelling’ geniet (bv. vrijstelling toegekend door het RSVZ, vrijstelling na bevalling, gelijkstelling in het kader van mantelzorg).
Wanneer de periode van arbeidsongeschiktheid begint in de tweede of derde maand van een kwartaal, dan moet ook de bijdrage van dat kwartaal in orde zijn.
Het bedrag van je uitkering bij arbeidsongeschiktheid hangt af van je gezinssituatie:
Ook zaterdagen worden als een vergoedbare dag beschouwd. Per week kan je dus aanspraak maken op zes daguitkeringen.
Kies je ervoor om na de wettelijke pensioenleeftijd verder te werken zonder je pensioen op te nemen, dan heb je recht op maximaal zes maanden uitkeringen. Hoewel vanaf je wettelijke pensioenleeftijd de minimumbijdrage voor een zelfstandige in hoofdberoep vervalt, moet je toch minstens deze minimumbijdragen verschuldigd zijn en betaald hebben om aanspraak te maken op de ziekte-uitkeringen.
Als arbeidsongeschikte zelfstandige mag je in principe zelf niet meer beroepsactief zijn (uitzonderingen zijn mogelijk – zie onder). Dit betekent niet dat er geen activiteit meer mag plaatsvinden in je onderneming. De onderneming kan verder actief blijven. De activiteit kan bijvoorbeeld uitgevoerd worden door personeel, door een of meer helpers (in een eenmanszaak), door je medevennoten (in een vennootschap) …
Tijdens je arbeidsongeschiktheid kan je onderneming dus omzet blijven genereren in jouw naam. Als je bedrijfsleider bent, kan je zelfs bezoldigingen blijven ontvangen zonder dat je uitkering in het gedrang komt.
Afhankelijk van de situatie zal je tijdens je arbeidsongeschiktheid al of niet sociale bijdragen moeten blijven betalen.
In principe mag je zelf niet werken als je arbeidsongeschikt bent. Mits voorafgaande toestemming van het ziekenfonds, kan hier echter van worden afgeweken. Contacteer hiervoor je ziekenfonds zodat je dit kan bespreken met de adviserend geneesheer. Op basis van je medische situatie kan de adviserend geneesheer toestemming geven om je uitkering te cumuleren met een beperkte beroepsactiviteit. Na 6 maanden cumulatie wordt het bedrag van je uitkering met 10% verminderd.
Vanaf 2023 hoef je niet langer te wachten op de toestemming van het ziekenfonds om je beroepsactiviteit beperkt te hervatten. Je zal wel nog steeds je beperkte beroepsactiviteit moeten melden aan de adviserend geneesheer, dit ten laatste de werkdag voorafgaand aan je gedeeltelijke werkhervatting.
Let wel op: wanneer je werkt tijdens je arbeidsongeschiktheid, betaal je altijd sociale bijdragen. Je kan geen gelijkstelling wegens ziekte meer genieten – zie verder.
Mits stopzetting van je zelfstandige beroepsactiviteit en afhankelijk van de periode van arbeidsongeschiktheid, kan je de ‘gelijkstelling wegensziekte’ aanvragen via Liantis sociaal verzekeringsfonds, op voorwaarde dat je in regel bent met de sociale bijdrage van het kwartaal voorafgaandaan de gelijkstelling. Tijdens de gelijkstelling wegens ziekte hoef je geen sociale bijdragen te betalen. Deze gelijkstelling zorgt ervoor dat je ookzonder de betaling van sociale bijdragen sociaal verzekerd blijft tijdens je arbeidsongeschiktheid. Je blijft dan verder pensioenrechten opbouwen, jeblijft verzekerd voor de terugbetaling van medische kosten, ...
Je komt in aanmerking voor de gelijkstelling wegens ziekte indien je je zelfstandige beroepsactiviteit stopgezet hebt én deze ook niet verdergezet wordt door iemand anders in jouw naam.
Wat er onder ‘stopzetting’ verstaan wordt in deze context, verschilt naargelang de situatie:
Als je je activiteit niet stopzet en/of als je activiteit in jouw naam wordt verdergezet door iemand anders, dan blijf je sociale bijdragen verschuldigd. Er kan dan geen gelijkstelling wegens ziekte toegekend worden.
Ook de periode waarin je arbeidsongeschikt bent, is belangrijk om te bepalen of je in aanmerking komt voor de gelijkstelling wegens ziekte. Degelijkstelling wegens ziekte heeft steeds betrekking op een volledig kwartaal.
De arbeidsongeschiktheid van Monique wordt erkend vanaf 15 april. Diezelfde dag zet ze haar beroepsactiviteiten volledig stop. Monique komt in aanmerking voor een gelijkstelling vanaf 1 april. Op 15 juni gaat ze opnieuw aan de slag. Ze heeft dus recht op één kwartaal gelijkstelling wegens ziekte.
Als je jouw beroepsactiviteit wilt hervatten op de eerste werkdag na de einddatum van je arbeidsongeschiktheid, moet je niets doen: het ziekenfonds zal al je uitkeringen automatisch stopzetten.
Hervat je het werk voor de einddatum van je arbeidsongeschiktheid of na een periode van invaliditeit, dan moet je jouw ziekenfonds tijdig een bewijs van arbeidshervatting bezorgen. Je kan dit document op de website van je ziekenfonds downloaden.
We zoeken het samen met jou uit!