Voor meewerkende echtgenoten biedt het maxistatuut een volwaardig sociaal statuut. Je geniet onder andere van een ziekte- en invaliditeitsverzekering, gezinsbijslag en pensioen. Daartegenover staat dat je sociale bijdragen moet betalen. We leggen je graag uit wat je rechten en plichten als meewerkende echtgenoot zijn.
Als je je partner (waarmee je wettelijk samenwoont of gehuwd bent) bijstaat of vervangt in diens eenmanszaak, ben je een meewerkende echtgenoot. Heb je zelf geen volwaardig eigen sociaal statuut, dan moet je je voor deze hulp aansluiten als meewerkende echtgeno(o)t(e).
Ben je wettelijk samenwonend en heb je wel een volwaardig sociaal statuut, bijvoorbeeld als loontrekkende, dan ben je – in tegenstelling tot gehuwde partners – nog altijd verplicht om je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. In dit geval sluit je je echter niet aan als meewerkend echtgenoot, maar wel als zelfstandige in bijberoep.
Ben je wettelijk samenwonende en heb je een volwaardig statuut als vastbenoemd leerkracht? Dan kan je maar als zelfstandige in bijberoep aansluiten op voorwaarde dat je tewerkstelling als vastbenoemd leerkracht minstens 60% van een voltijdse tewerkstelling bedraagt.
Je partner kan in de belastingaangifte een deel van het bedrijfsinkomen aan je toewijzen als 'bezoldiging van de meewerkende echtgenoot'. Dit levert meestal een fiscaal voordeel op. De bezoldiging moet in lijn liggen met wat je als echtgenoot presteert. De fiscus aanvaardt standaard een bezoldiging tot 30% van het bedrijfsinkomen.
Enkel wanneer je als meewerkende echtgenoot aantoonbaar verantwoordelijk bent voor meer dan 30% van het inkomen, kan je de bezoldiging optrekken tot meer dan 30% van het bedrijfsinkomen. Ben je aangesloten in het maxistatuut? Dan wordt deze bezoldiging fiscaal gezien als je eigen beroepsinkomen waarvan je je eigen beroepskosten mag aftrekken.
Ben je aangesloten in het ministatuut (geboren vóór 1956), dan kan er fiscaal een ‘toekenning’ gebeuren die niet als een eigen beroepsinkomen gezien wordt. Je accountant kan je adviseren over hoe je je bezoldiging het best optimaliseert.
Aansluiten als meewerkende echtgenoot kan alleen als je je partner helpt in zijn of haar eenmanszaak. Help je je partner in zijn of haar vennootschap, dan kan je nooit een meewerkende echtgenoot zijn en moet je je aansluiten in hoofd- of bijberoep.
Het maxistatuut is automatisch van toepassing op meewerkende echtgenoten die geboren zijn na 1955. Je bent dan op dezelfde manier verzekerd als een zelfstandige in hoofdberoep (pensioen, gezondheidszorgen, arbeidsongeschiktheid, gezinsbijslag, moederschapshulp, overbruggingsrecht, mantelzorg).
Je kan ook deelnemen aan het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ). De premies die je in het kader van een VAPZ betaalt, zijn net zoals de sociale bijdragen fiscaal aftrekbaar als beroepskost.
Het ministatuut zal op den duur verdwijnen, gezien dit statuut enkel nog van toepassing is op meewerkende echtgenoten geboren vóór 1956. De sociale bijdragen in het ministatuut zijn zeer laag, waardoor er alleen sociale rechten worden opgebouwd voor uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid. Er is dus geen pensioenopbouw. Het is wel mogelijk om vrijwillig te kiezen voor het maxistatuut om zo te genieten van een volwaardig sociaal statuut.
Als meewerkende echtgenoot betaal je ieder kwartaal een bijdrage aan je sociaal verzekeringsfonds.
Ben je aangesloten in het maxistatuut, dan worden de sociale bijdragen berekend op je netto belastbaar inkomen van het jaar zelf. Omdat dit inkomen niet direct gekend is, geldt een verplichte voorlopige bijdrage van minimaal 384,03 euro per kwartaal. Dit bedrag wordt herzien zodra je jaarinkomen gekend is.
Je definitieve bijdrage is een percentage van je werkelijke jaarinkomen. Ligt dat lager dan 7.208,56, dan wordt je voorlopige minimumbijdrage definitief. Ligt dit inkomen hoger, dan geldt er een bijdrage van:
Als meewerkende echtgenoot zorg je door betaling van je eigen sociale bijdragen voor je eigen sociale rechten zoals pensioen en ziekteverzekering. Hierbij bestaat een onderscheid tussen meewerkende echtgenoten met een mini- en een maxistatuut. Via het ministatuut bekom je enkel uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid. Hier geldt geen pensioenopbouw.
Het overgrote deel van de meewerkende echtgenoten is aangesloten in het maxistatuut. Zij genieten dezelfde sociale bescherming als zelfstandigen in hoofdberoep.
Het ziekenfonds vergoedt je ziektekosten en betaalt je bij arbeidsongeschiktheid een vervangingsinkomen uit. Je ziekenfonds betaalt onder meer je raadplegingen bij de dokter, tandarts, specialist, voorgeschreven geneesmiddelen en ziekenhuisverpleging terug. Zelf betaal je enkel het remgeld.
Je kan aanspraak maken op een arbeidsongeschiktheidsuitkering vanaf de eerste dag van arbeidsongeschiktheid als je minstens 8 dagen arbeidsongeschikt bent, je arbeidsongeschiktheid door je ziekenfonds erkend wordt én je in orde bent met je sociale bijdragen.
Als vrouwelijke zelfstandige heb je recht op moederschapsrust, dienstencheques voor hulp in het huishouden en een vrijstelling van de sociale bijdrage van het kwartaal volgend op je bevalling. Daarnaast heb je als zelfstandige ook recht op kinderbijslag en kraamgeld.
Voldoe je aan bepaalde voorwaarden, dan heb je recht op adoptieverlof met daaraan gekoppeld een adoptie-uitkering en een adoptiepremie.
Onderbreek je je zelfstandige activiteit minstens één maand om te zorgen voor een ernstig ziek gezins- of familielid, palliatieve zorgen te verlenen aan een gezins- of familielid of te zorgen voor je kind met een beperking? Dan kan je aanspraak maken op een uitkering als mantelzorger en eventueel een vrijstelling van je sociale bijdragen.
Afhankelijk van je situatie en de reden van stopzetting, kan je als zelfstandige mogelijk beroep doen op het overbruggingsrecht, een werkloosheidsuitkering genieten of kiezen voor de voortgezette verzekering.
Elke kwartaalbijdrage levert je een stukje wettelijk pensioen op.