Pensioen en zelfstandige activiteit

Wist je dat je als gepensioneerde nog actief kan blijven werken als zelfstandige of een zelfstandige activiteit op kan starten? Je pensioen is perfect te combineren met de (verdere) uitoefening van een zelfstandige activiteit. In sommige gevallen moet je je inkomsten wel beperken.

Start je zaak als gepensioneerde 

Moet je sociale bijdragen betalen als actieve gepensioneerde?

Ontvang je een rustpensioen als zelfstandige of als werknemer en werk je verder als zelfstandige, dan ben je verzekeringsplichtig. Naargelang je inkomsten, ben je ook sociale bijdragen verschuldigd. Als gepensioneerde zelfstandige betaal je vanaf het kwartaal van pensionering 14,70% van je netto belastbaar beroepsinkomen aan sociale bijdragen. Is je inkomen uit je zelfstandige activiteit beperkt en verdien je niet meer dan 3.763,50 euro (netto belastbaar jaarinkomen), dan betaal je als gepensioneerde zelfstandige geen sociale bijdragen. 

Voorbeeld 1

Marie is zelfstandige in hoofdberoep en gaat met pensioen op 1 juli 2025. Ze zet haar activiteiten als zelfstandige verder. Ze verwacht voor het jaar 2025 een netto belastbaar jaarinkomen als zelfstandige van 25.000 euro.  Haar definitieve sociale bijdragen (inclusief beheerskosten van 3,95%) zien er in dat geval als volgt uit: 

  • Voor het eerste en het tweede kwartaal van 2025 zal ze als zelfstandige in hoofdberoep een sociale bijdrage verschuldigd zijn aan 20,50% van het netto belastbaar jaarinkomen als zelfstandige. Dit komt neer op 1.331,86 euro per kwartaal (inclusief beheerskosten).  
  • Vanaf het derde kwartaal van 2025 wordt haar aansluiting als zelfstandige omgeschakeld naar een aansluiting als ‘gepensioneerde’. Aangezien het jaarlijkse bijdragepercentage vanaf dan 14,70% is, bedraagt de sociale bijdrage 955,04 euro per kwartaal (inclusief beheerskosten).  

Tip: Net zoals voor een zelfstandige in hoofdberoep berekenen we eerst voorlopige bijdragen op basis van je netto belastbaar inkomen van 3 jaar voordien of, indien er nog geen referte-inkomen is, de voorlopige minimumbijdrage. Verwacht je naar aanleiding van je pensioen lagere inkomsten als zelfstandige, dan kan je altijd een aanvraag tot vermindering van je voorlopige bijdragen indienen via My Liantis of via je persoonlijke klantenadviseur.  

Voorbeeld 2

Karel is al enkele jaren gepensioneerd en kan wat bijverdienen als gids op zelfstandige basis. Hij sluit zich in januari 2025 aan bij het sociaal verzekeringsfonds van Liantis. Er wordt een voorlopige bijdrage aangerekend. Hij verwacht dit jaar echter een netto belastbaar jaarinkomen van 2.850 euro. Gezien zijn inkomsten als gepensioneerde zelfstandige niet hoger zullen zijn dan 3.763,50 euro, vraagt hij een vermindering van de voorlopige bijdragen en betaalt hij geen sociale bijdrage.

Wens je meer informatie over je sociale bijdragen als gepensioneerde zelfstandige? Je persoonlijke klantenadviseur bezorgt je met plezier ons infoblad Pensioen en verder werken.

Wanneer moet je je inkomen beperken?

Wanneer je een pensioen ontvangt en tegelijk een zelfstandige activiteit uitoefent, moet je in bepaalde gevallen je inkomsten beperken.

Onbeperkt bijverdienen

Vanaf 1 januari van het jaar waarin je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt, mag je onbeperkt bijverdienen. Wie vroeger met pensioen gaat, kan onbeperkt bijverdienen op voorwaarde dat je een loopbaan van minstens 45 jaar kan aantonen op het moment dat je met pensioen gaat. 

Voorbeeld

Stephane werkte als osteopaat voor een voetbalvereniging en gaat op 66-jarige leeftijd met pensioen. Na zijn pensioen wil hij die activiteit zelfstandig voortzetten. Hij kan onbeperkt bijverdienen als zelfstandig osteopaat. 

Let op: ben je geboren tussen 1 januari 1960 en 31 december 1963? Dan is je wettelijke pensioenleeftijd 66 jaar. Ben je geboren in 1964 of later, dan is je wettelijke pensioenleeftijd 67 jaar.  

Inkomsten beperken

Zelfstandigen die vervroegd met pensioen gaan en geen loopbaan van 45 jaar kunnen aantonen, moeten de inkomsten uit hun zelfstandige activiteit beperken vanaf de ingangsdatum van hun pensioen.  

Voorbeeld

Marie gaat vanaf 1 januari 2025 vervroegd met pensioen en moet haar netto belastbaar jaarinkomen beperken tot 8.093 euro (zie hieronder de tabel).  

Stephane gaat vanaf 1 juli 2025 vervroegd met pensioen en moet vanaf die datum zijn inkomsten als zelfstandige beperken tot 6/12de van 8.093 euro, namelijk 4.046,50 euro. Vanaf het jaar 2026 geldt dan weer het volledige bedrag van de inkomensgrens.  

Krijg je enkel een overlevingspensioen? Dan moet je ook je inkomsten beperken, ongeacht je leeftijd.   

Ontvang je een gezinspensioen? Dan moet je huwelijkspartner zijn of haar inkomsten ook beperken. Bekijk hier de grensbedragen voor je partner.  

Tot 1 januari van het jaar waarin je je wettelijke pensioenleeftijd bereikt 

 

 Enkel rustpensioen of rust- en overlevingspensioen    
 Loopbaan < 45 jaar Loopbaan ≥ 45 jaar Enkel overlevingspensioen  
Zonder kinderen ten laste € 8.093* Geen beperking €  18.844*  
Met één kind ten laste € 12.140*  Geen beperking € 28.266*  
   + verhoging van € 4.711* 
per extra kind ten laste 

*netto belastbaar jaarinkomen als zelfstandige 

Vanaf 1 januari van het jaar waarin je je wettelijke pensioenleeftijd bereikt 

 

 Enkel overlevingspensioen of enkel echtscheidingspensioen (Ook) rustpensioen 
Zonder kinderen ten laste € 23.377* Geen beperking 
Met één of meerdere kinderen ten laste € 28.435* Geen beperking 

*netto belastbaar jaarinkomen als zelfstandige 

Heb je in een bepaald kalenderjaar een bijverdienste als zelfstandige én als werknemer? Dan zijn bovenstaande inkomstengrenzen ook van toepassing. De pensioendienst houdt in dat geval rekening met 80% van je bruto beroepsinkomsten als werknemer en de totaliteit van je netto belastbare beroepsinkomsten als zelfstandige. 

Wat als je de inkomensgrens overschrijdt?

Als je inkomen de grens gedurende een bepaald jaar overschrijdt, wordt het pensioen van dat jaar verminderd met het percentage van de overschrijding. 

Voorbeeld

Als je beroepsinkomsten als zelfstandige het toegelaten grensbedrag met 34% overschrijden, wordt je pensioen van dat jaar met 34% verminderd. 

Klaar om als gepensioneerde te starten als zelfstandige?

Sluit je vandaag nog aan via het online ondernemingsloket! 

Start je zaak

Bijkomende grens voor gepensioneerde flexi-jobber

Vanaf 1 januari 2025 geldt er, naast de algemene inkomensgrens (zie eerder), een bijkomende inkomensgrens voor bepaalde gepensioneerden die een flexi-job uitoefenen. 

Voor welke gepensioneerde flexi-jobbers?  

Gepensioneerden die vervroegd op rustpensioen zijn en op het moment van pensionering geen loopbaan hebben van minstens 45 jaar, zullen hun inkomsten uit de flexi-job moeten beperken om hun pensioen te behouden.  

Deze inkomensgrens is niet van toepassing op gepensioneerde flexi-jobbers die 

  • vervroegd op rustpensioen gaan en wel een loopbaan hebben van minstens 45 jaar; of  
  • de wettelijke pensioenleeftijd bereikt hebben; of  
  • enkel één of meerdere overlevingspensioen genieten; of  
  • gehuwd zijn met iemand die een gezinspensioen ontvangt; of 
  • enkel ambtshalve gepensioneerd zijn (bv. militairen of pensioen wegens lichamelijke ongeschiktheid). 

Welke inkomensgrens?  

Deze bijkomende grens bedraagt 7.876 euro per jaar voor inkomsten uit een flexi-job, ongeacht of men kinderen ten laste heeft of niet.  

Overschrijden de bruto inkomsten uit de flexi-job de grens van 7.876 euro op jaarbasis? Dan wordt het wettelijk rustpensioen voor dat kalenderjaar verminderd met de helft van het percentage van de overschrijding.  

Let op: dubbele inkomensgrens!  

Ben je naast je flexi-job nog actief als gepensioneerde zelfstandige? Dan zal de pensioendienst vanaf 2025 rekening houden met twee grenzen: eerst controleert ze de algemene inkomensgrens (voor alle beroepsinkomsten, inclusief de inkomsten uit de flexi-job), vervolgens de bijkomende inkomensgrens (enkel voor de inkomsten uit de flexi-job). Bijgevolg kan het pensioenbedrag van de gepensioneerde tot twee keer verminderd worden als beide grenzen overschreden worden.  

Voorbeeld  

Marc is 64 jaar en vervroegd op pensioen (met minder dan 45 loopbaanjaren op het moment van pensionering). Hij werkt verder als zelfstandige en heeft in 2025 een netto belastbaar inkomen van 2.000 euro. Daarnaast werkt hij bij als flexi-jobber en heeft in 2025 een bruto inkomen van 9.800 euro. Zijn rustpensioen bedraagt 25.000 euro.  

  • Stap 1: Controle van de algemene inkomensgrens 

De algemene inkomensgrens voor de gepensioneerde zelfstandige bedraagt 8.093 euro in 2025. Voor deze grens worden alle beroepsinkomsten in aanmerking genomen, inclusief de inkomsten uit de flexi-job.  

+ 2.000 euro (100% van het netto belastbaar inkomen als zelfstandige)  

   7.840 euro (80% van 9.800 het bruto inkomen als flexi-jobwerknemer; zie eerder) 

--------------- 

9.840 euro (9.840 – 8.093 = 1.747 euro) 

De algemene inkomensgrens werd overschreden met 1.747 euro of 22% (afgerond). Het rustpensioen wordt bijgevolg verminderd met datzelfde percentage van overschrijding, namelijk 22%.  

25.000 x 0,22 = 5.500 euro 

Zijn rustpensioen wordt voor dat jaar verminderd tot 19.500 euro (25.000 – 5.500).  

  • Stap 2: Controle van de bijkomende inkomensgrens voor flexi-job 

De bijkomende inkomensgrens voor flexi-jobbers bedraagt 7.876 euro (cijfer 2025). Voor deze grens worden enkel de bruto inkomsten uit de flexi-job in aanmerking genomen.  

9.800 – 7.876 = 1.924 euro  

De bijkomende inkomensgrens voor de flexi-job werd overschreden met 1.924 euro of 24% (afgerond). Het verlaagde rustpensioen van 19.500 euro wordt bijgevolg nogmaals verminderd, nu met de helft van het percentage van de overschrijding, namelijk 12% (24% / 2).  

19.500 x 0.12 = 2.340 euro  

Zijn rustpensioen wordt voor dat jaar verminderd tot 17.160 euro (19.500 – 2.340).  

Welke sociale rechten bouw je op?

Als je een pensioen ontvangt, bouw je geen sociale rechten meer op, ook al betaal je nog sociale bijdragen. Deze solidariteitsbijdrage wordt gebruikt om de sociale zekerheid van de zelfstandigen te versterken. 

Uitzonderingen

Buitenlands pensioen

Als je een buitenlands pensioen ontvangt, kan dit tot gevolg hebben dat je voor je zelfstandige activiteit in België kan aansluiten als zelfstandige in bijberoep of als gepensioneerde. Neem contact op met Liantis voor advies op maat.

Zelfstandige activiteit tijdens brugpensioen (SWT)

De officiële naam van het brugpensioen is het ‘stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT)’. Dit is eigenlijk een werkloosheidsuitkering betaald via je vakbond of de hulpkas, aangevuld met een bijdrage van je werkgever. Deze uitkering kan je in de regel niet cumuleren met de uitoefening van een zelfstandige activiteit tenzij de RVA hier toestemming voor geeft, wat op zich slechts zeer uitzonderlijk gebeurt. Je zal niet kunnen aansluiten als gepensioneerde, maar wel als zelfstandige in hoofdberoep of bijberoep.

Pensioen en onbezoldigd mandaat

Ben je onbezoldigd bestuurder van een vennootschap en oefen je verder geen operationele of commerciële activiteiten uit, dan hoef je als gepensioneerde doorgaans niet langer aangesloten te blijven. Is je bestuurdersmandaat onbezoldigd, maar ben je de enige zaakvoerder van een vennootschap? Dan moet je in de meeste gevallen wel aangesloten blijven.

Je zet je activiteiten als zelfstandige stop

Ga je op pensioen en zet je al je zelfstandige activiteiten stop? Dan hoef je natuurlijk niet langer sociale bijdragen te betalen.  

Stop je in het kwartaal waarin je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt? Dan ben je voor dat kwartaal vrijgesteld van sociale bijdragen. Dit geldt ook wanneer je de activiteiten stopzet in het kwartaal waarin je het pensioen vervroegd (of eventueel uitgesteld) opneemt.   

Let op!  

  • Hou er rekening mee dat je na de stopzetting van je loopbaan nog inkomstenherzieningen kan ontvangen voor de voorlopige bijdragen die je in de voorgaande jaren hebt betaald.  
  • Je inkomsten worden omgezet (‘geproratiseerd’) op jaarbasis als je in een bepaald bijdragejaar minder dan 4 kwartalen actief bent. Als je bijvoorbeeld in juni al je zelfstandige activiteiten stopzet en met pensioen gaat op 1 juli 2025, dan zal je in 2025 maar twee kwartalen actief zijn geweest als zelfstandige. Had je van 1 januari t.e.m. 30 juni 2025 bijvoorbeeld een netto belastbaar inkomen van 20.000 euro, dan herleiden we dit inkomen eerst naar een jaarinkomen, door te delen door 2 en te vermenigvuldigen met 4. Op basis van dit ‘geproratiseerd’ inkomen berekenen we je definitieve sociale bijdragen.