Ondernemers kampen nog steeds met veel werkstress

De Stichting Innovatie & Arbeid (SERV) maakte recent de resultaten bekend van een grootschalige werkbaarheidsmeting bij zelfstandige ondernemers. Daaruit blijkt dat ondernemers gedreven zijn: negen op de tien zeggen dat ze enorm gemotiveerd zijn. Anderzijds blijkt dat bijna vier op de tien (37,8%) werkstressklachten hebben. Bovendien worstelen ze vaker dan werknemers met de combinatie tussen werk en privé (29,8%).

3 minuten leestijd 19 december 2023

Sterk gemotiveerd

Omdat zelfstandige ondernemers ‘werken voor zichzelf’ ontstaat spontaan het beeld dat zij sterk gedreven zijn in wat ze doen.  De cijfers bevestigen dit. Negen op de tien (90,1%) van de zelfstandige ondernemers in Vlaanderen is gemotiveerd aan de slag, doorgaans in een zeer gevarieerde job. “Met de leerkansen zit het nog beter: ongeveer alle zelfstandigen in hoofdberoep (97,3%) hebben voldoende leermogelijkheden. Dat is significant beter dan in 2007 (94,4%) bij de eerste meting. Ze ontwikkelen hun competenties via opleidingen en de dagdagelijkse ervaringen op de werkplek”, klinkt het bij de SERV.

Hoge werkstress

Niet alle werkbaarheidsindicatoren zijn echter even positief: werkstress en werk-privébalans scoren duidelijk minder goed. Bijna vier op de tien zelfstandigen heeft te hoge werkstress (37,8%). Hun werk wordt dan ook vaak gekenmerkt door een hoge werkdruk en bepaalde (contact)beroepen ervaren zware emotionele belasting. Verder zien we een verschil in werkstressklachten tussen zelfstandige ondernemers met personeel (bij 44%) en zonder personeel (bij 34%). Vermoedelijk heeft dat verschil te maken met de bijkomende personeelsadministratie en de grotere verantwoordelijkheden die zwaarder doorwegen.

Dat geldt zeker in de huidige krappe arbeidsmarkt met economische uitdagingen. Ook de werk-privébalans oogt minder positief: drie op de tien zelfstandige ondernemers (29,8%) worstelen met de combinatie van werk en privé.  Dat is voor mannen even vaak als voor vrouwen. Vooral ondernemers tussen 30 en 49 jaar hebben op dat vlak een moeilijke puzzel te leggen. Toch is er een gunstige evolutie tegenover 2007 (34,5% worstelde toen met de werk-privébalans) en zien we bv. Het gemiddeld aantal gewerkte uren per week systematisch dalen van 56,8 in 2007 naar 52,2 in 2023. Ook het gemiddeld aantal opgenomen vakantiedagen is systematisch gestegen van 17,7 in 2013 naar 20,5 in 2023. Op dat vlak lijkt er toch een mentaliteitswijziging op gang gebracht.

Werkbare jobs

De Vlaamse sociale partners vinden werkbaar werk bijzonder belangrijk omdat kwaliteitsvolle jobs leiden tot duurzame tewerkstelling en hogere jobtevredenheid. Net zoals bij de werknemers, is er ook bij de zelfstandige ondernemers een duidelijk verband. Van de ondervraagde zelfstandigen ouder dan 40 jaar die geen werkbaarheidsklachten hebben, ziet 85,5% het zitten om door te werken tot het pensioen. Werkbaar werk zorgt duidelijk ook dat zelfstandigen tevreden zijn over hun keuze voor het ondernemerschap: met werkbaar werk zijn 88,2% van de ondervraagden tevreden over de keuze. Bij één of meer werkbaarheidsknelpunten dalen zowel de tevredenheid als de ingeschatte haalbaarheid om door te werken tot pensioenleeftijd snel.