Auteursrechten 2023-2024: stand van zaken

Begin dit jaar werd het (para)fiscaal gunstregime voor auteursrechten hervormd. Zowel het materiële (welke auteursrechtelijke beschermde werken komen nog in aanmerking?) als het personele (wie kan er nog gebruik van maken?) toepassingsgebied van deze fiscale gunstregeling worden beperkt. 

4 minuten leestijd Verloning personeel 09 november 2023

Overgangsregeling

Er werd een overgangsregeling voorzien voor personen die vanaf 2023 uit de boot vallen voor de verdere toepassing van het gunstregime. Het gaat dan voornamelijk over werknemers in de IT-sector.  

Zij kunnen het fiscaal gunstregime voor auteursrechten dit jaar nog tijdelijk genieten. Er gelden wel enkele beperkingen:  

  • het absoluut plafond wordt gehalveerd tot 35.110 euro (in plaats van 70.220 euro). 

  • de schijven voor de toepassing van het kostenforfait worden gehalveerd (50% tot 9.360 euro en 25% op de volgende schijf van 9.360 euro).  

De overgangsregeling eindigt vanaf 1 januari 2024.  

Wie komt (niet meer) in aanmerking?  

Het fiscaal gunstregime zal er alleen nog zijn voor werken van letterkunde of kunst of voor de openbare uitvoeringen en opvoeringen van uitvoerende kunstenaars. Uitvoerders moeten voortaan ook een ‘kunstwerkattest’ bezitten. Heb je er geen, dan moet je rechten op het werk overdragen of in licentie geven aan een derde en moet het werk ‘aan het publiek worden meegedeeld’. Het moet dus toegankelijk zijn voor een onbepaald aantal potentiële kijkers of lezers.  

Nergens worden bepaalde sectoren (bijvoorbeeld de IT-sector) of beroepen (bijvoorbeeld architecten) uitgesloten. Er bestaat dus geen limitatieve lijst van wie wel/niet in aanmerking komt. Hierdoor blijft er veel onzekerheid bestaan over wie nog aanspraak kan maken op het gunstregime voor auteursrechten. 

Het roept dus nog heel wat vragen op: valt het ontwikkelen van software nog binnen het materiële toepassingsgebied? Worden computerprogramma’s gelijkgesteld met werken van letterkunde? Is voldaan aan de vereiste van mededeling aan het publiek wanneer een architecturaal plan op een website wordt geplaatst? 

De minister van Financiën liet verstaan dat de nieuwe regeling beperkt moet worden tot de werken van letterkunde of kunst, zoals bedoeld in titel 5 van boek XI van het Wetboek van economisch recht, en dus niet geldt voor de gelijkgestelde werken (o.a. het schrijven van computerprogramma’s), zoals bedoeld in titel 6 van hetzelfde wetboek (WER).  

Verschillende IT-bedrijven en softwareontwikkelaars zijn dan ook naar het Grondwettelijk Hof gestapt om de nieuwe restrictieve regeling aan te vechten.  

Wat met (bestaande) rulings? 

Eerste ruling 

Het was wachten tot deze zomer op een eerste ruling wat betreft auteursrechten 'nieuwe stijl'. De aanvraag ging niet over het materiele of personele toepassingsgebied, maar wel over de vraag of auteursrechtenvergoedingen in de nieuwe regeling nog integraal fiscaal in aanmerking kunnen komen.  

Als de overdracht van de auteursrechten niet gepaard gaat met het leveren van een prestatie, kan het fiscaal gunstregime van toepassing zijn op de totale vergoeding.   

Tweede ruling 

Een tweede ruling wat betreft auteursrechten ‘nieuwe stijl’ luidt als volgt: “Werken geproduceerd door IT-werknemers van bedrijf X laten hen niet toe om te profiteren van het auteursrechtbelastingregime uiteengezet in artikel 17 §1 5° WIB92.”. Deze negatieve beslissing laat niets aan de verbeelding over: softwareontwikkelaars vallen voortaan uit de boot.   

Bovendien liet de minister van Financiën onlangs weten dat de Dienst Voorafgaande Beslissingen een gedragslijn aannam die stelt dat er binnen de contouren van de nieuwe wettelijke regels geen mogelijkheden zijn om rulings af te leveren met betrekking tot inkomsten uit verdracht en licentieverlening van auteursrechten wat betreft softwareprogramma’s. 

Het openbaar maken van deze gedragslijn zou dat kunnen verduidelijken.   

Bestaande rulings 

Ook bestaande rulings kunnen in principe niet verder worden toegepast, tenzij de voorwaarden ervan overeenstemmen met het nieuwe toepassingsgebied en de nieuwe voorwaarden en grenzen.  

Wat brengt de toekomst? 

Ondernemers en werkgevers staan voor een uitdaging wat betreft het toepassen van dit gunstregime en de mogelijke financiële impact voor medewerkers.  

Vooral zelfstandigen en werknemers in de IT-sector worden getroffen. Binnen de IT-sector is er een echte strijd voor talent. Om de impact van het verlies van het belastingvoordeel te beperken, gaan Belgische technologiebedrijven in het buitenland aanwerven. 

Voor een kmo is deze oplossing niet altijd evident. Want hoe kan je het nettoverlies van je medewerkers compenseren? Meer brutoloon geven is vaak geen optie en bovendien economisch niet haalbaar. Moeten de auteursrechten voor 100% worden gecompenseerd? Om medewerkers aan boord te houden, zal er toch een tegemoetkoming moeten komen.  

Mogelijke oplossingen 

Er is niet één concrete oplossing, maar er zijn wel heel wat alternatieven: een hoger brutoloon en/of onkostenvergoeding, de invoering van een loonbonus of cao 90-bonus, het toekennen van een winstpremie of aandelenopties, een innovatiepremie, het invoeren van maaltijd- en/of ecocheques … Kortom: een optimalisatie van het loonbeleid. 

Vragen? 

De regels zijn onvoldoende afgelijnd om te bepalen wie wel/niet in aanmerking komt. Ook al kunnen we dus zelf nog geen sluitend (para)fiscaal advies geven, aarzel niet om ons te contacteren bij vragen. 

Relevante artikels

Lees zeker ook ...