Klassiek overbruggingsrecht voor zelfstandigen

Wat is het overbruggingsrecht?

Stel dat je door omstandigheden je activiteit een tijdlang of misschien zelfs definitief moet stopzetten. Dan kan je gebruik maken van je overbruggingsrecht. Om die moeilijke periode te overbruggen, kan je tot 12 maanden lang een financiële uitkering ontvangen. Je hoeft intussen geen sociale bijdragen te betalen, maar behoudt wel een aantal sociale rechten.

Voorwaarden voor overbruggingsrecht in 2022

Om aanspraak te maken op het overbruggingsrecht, moet je aan zes algemene voorwaarden voldoen:

1. Je hebt je hoofdverblijfplaats in België.
2. Je was zelfstandige in hoofdberoep of meewerkende echtgenoot (maxistatuut) gedurende het kwartaal waarin het feit (faillissement, gedwongen onderbreking of stopzetting) zich voordeed én minstens de drie daaraan voorafgaande kwartalen.
3. Je was tijdens diezelfde kwartalen sociale bijdragen verschuldigd.
4. Je hebt minstens vier kwartaalbijdragen betaald, gelegen in een referteperiode van zestien kwartalen, nl. het kwartaal van de stopzetting/onderbreking en de vijftien eraan voorafgaande kwartalen (het gaat hier om effectief betaalde bijdragen, vrij- of gelijkgestelde kwartalen tellen niet mee).
5. Je hebt geen enkele beroepsactiviteit meer.
6. Je bent jonger dan 65 jaar en kan geen aanspraak maken op een vervangingsinkomen (werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, pensioen …).

In welke situaties is het overbruggingsrecht van toepassing?

Er zijn vier mogelijke situaties waarin je een beroep kan doen op het overbruggingsrecht:

1. stopzetting na faillissement
2. stopzetting na collectieve schuldenregeling
3. gedwongen onderbreking
4. stopzetting wegens economische moeilijkheden.

Voor elk van deze situaties gelden bijkomende voorwaarden, bovenop de algemene voorwaarden. 

Faillissement

Als je door een persoonlijk faillissement of door het faillissement van je vennootschap gedwongen bent je zelfstandige activiteit stop te zetten, kan je een beroep doen op het overbruggingsrecht. Was je in je vennootschap zaakvoerder, bestuurder of werkend vennoot, dan is de voorwaarde dat je die functie nog uitoefende op het moment van het faillissement.

Stel dat je een maand voor het faillissement ontslag hebt genomen uit de vennootschap, dan kan je geen beroep doen op het overbruggingsrecht.

Collectieve schuldenregeling

Als je binnen de drie jaar na een collectieve schuldenregeling je zelfstandige activiteiten hebt stopgezet, kan je een beroep doen op het overbruggingsrecht. 

Gedwongen onderbreking

Als je door externe omstandigheden je activiteit tijdelijk moet onderbreken of definitief moet stopzetten, kan je een beroep doen op het overbruggingsrecht. Over welke omstandigheden het gaat, is duidelijk afgelijnd:

• een brand
• een natuurramp
• een beschadiging van de voor professioneel gebruik bedoelde gebouwen of de professionele uitrusting
• een allergie veroorzaakt door het uitoefenen van je beroep
• een gebeurtenis met economische impact

Bij een gebeurtenis met economische impact denken we bijvoorbeeld aan langdurige wegenwerken waardoor je winkel niet bereikbaar is, of de vestiging van een grote concurrent in de onmiddellijke omgeving van je bedrijf.

Economische moeilijkheden

Als je door economische moeilijkheden je activiteit officieel moet stopzetten, kan je een beroep doen op het overbruggingsrecht. Hiervoor moet je aan één van de volgende voorwaarden voldoen:

• Leefloon - Je ontvangt op het ogenblik van de stopzetting een leefloon en kan dit bewijzen met een attest van het OCMW.
• Vrijstelling van bijdragen - Het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) heeft je vrijgesteld van sociale bijdragen in de periode van 12 maanden die voorafgaat aan de maand van je stopzetting.
• Beperkt inkomen - In het jaar van de stopzetting én het jaar daarvoor was je netto belastbaar inkomen als zelfstandige niet hoger dan 16.409,20 euro als zelfstandige of helper, of niet hoger dan 7.208,56 euro als meewerkende echtgenoot.
  • Als helper of meewerkende echtgenoot kom je enkel in aanmerking als ook het inkomen van de hoofdzelfstandige die je bijstaat de drempel van 16.409,20 euro niet overschrijdt.
  • Was je op het moment van de stopzetting mandataris of werkend vennoot, dan moet er op dat moment een procedure tot ontbinding en vereffening van de vennootschap opgestart zijn én mag die vereffening je geen voordeel opleveren dat hoger is dan 32.818,40 euro (bedrag van toepassing in 2023).

Een bijkomende voorwaarde als je het overbruggingsrecht aanvraagt wegens economische moeilijkheden is dat je een minimum aantal kwartalen kan aantonen waarvoor je pensioenrechten hebt opgebouwd als zelfstandige. Hoe meer kwartalen je kan aantonen, hoe langer je een beroep kan doen op het overbruggingsrecht:

Waar heb je recht op?

Het overbruggingsrecht bestaat uit twee delen: een uitkering en een gelijkstelling.

• Een uitkering: zodra je activiteiten onderbroken zijn, ontvang je maximaal 12 maanden lang een financiële uitkering. Hoeveel dat precies is, hangt van je gezinssituatie af:
  • Zonder gezinslast: 1.513,57 euro per maand. 
  • Met gezinslast: 1.891,36 euro per maand. Je hebt recht op de hogere uitkering met gezinslast als je een persoon ten laste hebt voor de ziekteverzekering. 

• Bij een ‘gedwongen onderbreking’ korter dan een volledige kalendermaand, kan je in bepaalde gevallen aanspraak maken op een percentage van het maandbedrag:
  • 25% bij onderbreking van minstens 7 opeenvolgende dagen
  • 50% bij onderbreking van minstens 14 opeenvolgende dagen
  • 75% bij onderbreking van minstens 21 opeenvolgende dagen
  • 100% bij onderbreking van minstens 28 opeenvolgende dagen

Het is niet nodig dat alle dagen van de onderbreking binnen dezelfde kalendermaand vallen.

• Een gelijkstelling: maximaal 4 kwartalen lang behoud je toch je rechten op medische verzorging, gezinsbijslag/Groeipakket en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.

Heb je meermaals pech?

Goed om te weten: je kan tijdens je loopbaan meerdere keren beroep doen op het overbruggingsrecht. Als je bijvoorbeeld naar aanleiding van een beschadiging (gedwongen onderbreking) al 6 maanden een uitkering hebt ontvangen, heb je op een later moment, bijvoorbeeld naar aanleiding van een faillissement, nog recht op de overige 6 maanden uitkering.

Als je al minstens 15 jaar pensioenrechten hebt opgebouwd als zelfstandige, verdubbelt de maximale toekenningsduur van het overbruggingsrecht. Je kan dan in je hele loopbaan maximum 24 maanden een financiële uitkering genieten en 8 kwartalen je sociale rechten vrijwaren. De maximale toekenningsduur per afzonderlijk feit blijft wel beperkt tot 12 maanden uitkering en 4 kwartalen behoud van rechten.

Eventuele uitkeringen die je ontving in het kader van een tijdelijke vorm van crisisoverbruggingsrecht, worden niet in mindering gebracht van het 'krediet' van 12 of 24 maanden. 

Hoe vraag je het klassiek overbruggingsrecht aan?

Stuur een mailtje naar overbruggingsrecht@liantis.be en wij bezorgen je het aanvraagformulier. Wacht niet te lang, want je aanvraag moet ingediend zijn vóór het einde van het tweede kwartaal dat volgt op het kwartaal van het vonnis van faillietverklaring, het begin van de gedwongen onderbreking of de stopzetting van je activiteit. Het ingevulde formulier bezorg je ons terug via aangetekende zending of kan je binnenbrengen in één van onze kantoren.